مدفوع خونی نشانه چیست + درمان سریع خون در مدفوع + علت

مشاهده خون در مدفوع و مدفوع خونی که در توالت میبینید، از علائم رایج بسیاری از بیماری ها است، که نیاز به بررسی دقیق تر دارد. ولی ممکن است این سوال را داشته باشید که علت و علائم خون در مدفوع چیست؟ البته به جز در مواردی نادر، مدفوع خونی خطرناک نبوده و قابل درمان است.

پس با مشاهده آن دستپاچه نشده و برای درمان اقدام نمایید. با ما همراه  شوید تا شما را با انواع، عوارض و علت این عارضه آشنا نماییم.

البته لازم است بدانید که گاهی اوقات خون در مدفوع با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست و فقط از طریق میکروسکوپ قابل مشاهده است. تشخیص این مورد فقط در نمونه های آزمایشگاهی مشخص می شود.

 انواع خون در مدفوع

انواع خونریزی گوارشی از مقعد به این شرح است :

• ملنا (مدفوع سیاه رنگ) : این نوع خونریزی موجب می شود، مدفوع رنگی سیاه و قیری به خود گرفته و بد بو شود. این نوع خونریزی نشان دهنده ی آن است که دستگاه گوارش فوقانی دچار مشکل شده و خونریزی می کند، یعنی ممکن است معده (حداقل 100 سی سی خون نیاز است.) و یا روده کوچک دچار خونریزی گوارشی شود. برای تولید ملنا 14 ساعت زمان نیاز است.
• هماتوشزی : این نوع خونریزی ناشی از مشکلات دستگاه گوارشی تحتانی یعنی روده ها ایجاد می شود. رنگ خون هماتوشزی معمولاً روشن و سرخ رنگ است.
• مخفی : این نوع خونریزی با چشم قابل مشاهده نبوده و نیاز به بررسی های آزمایشگاهی دارد.

 عوارض خونریزی از مقعد

مهمترین عارضه ای که ممکن است به جز عوارض علت اصلی خونریزی از مقعد پدید آید، کم خونی است که خود مشکلات دیگری را به همراه دارد. به خصوص اگر این خونریزی به مدت طولانی باشد و بیماری نسبت به درمان آن اقدامی انجام ندهد.

 علت وجود خون در مدفوع چیست؟

لخته خون در مدفوع بسته به میزان و نوع خونریزی، می تواند علل مختلفی را شامل شود که در ادامه به تشریح آنها می پردازیم :

بیماری بواسیر یا هموروئید

بواسیر یا هموروئید یکی از انواع شایع بیماری های مقعدی است که ناشی از التهاب و تورم و یا واریسی شدن عروق در ناحیه مقعد ایجاد می شود. بواسیر در اثر وارد آمدن فشار بیش از اندازه به مقعد ناشی از رابطه مقعدی، بارداری، ورزش های سنگین و … ایجاد می شود. این بیماری علائمی از جمله درد، سوزش، خارش و خونریزی (در مراحل پیشرفته تر) را به همراه دارد. خونریزی ناشی از بواسیر معمولاً از نوع هماتوشزی و یا مخفی است.

همچنین بخوانید: عمل لیزری بواسیر سرپایی و بدون جراحی

وجود خون در مدفوع از دلایل دیورتیکولیت

در صورتی که دیورتیکولهای جداره روده بزرگ یا کوچک (برجستگی های روده) دچار التهاب و عفونت شوند، این بیماری ایجاد می شود. دیورتیکولیت با علائمی از جمله درد، تب، تغییرات اجابت مزاج و خونریزی نمایان می شود.

شقاق یا فیشر مقعد

یکی دیگر از دلایل شایع مدفوع خونی ایجاد شقاق یا فیشر مقعدی است. شقاق از بیماری های مقعدی است، که ناشی از ترک خوردن دیواره مقعد ایجاد می شود. این بیماری نیز در اثر وارد آمدن فشار بیش از اندازه به عضلات مقعد ایجاد می شود و علائمی از جمله درد، سوزش، خارش و خونریزی از مقعد را به همراه دارد. لخته خون در مدفوع ناشی از شقاق از نوع هماتوشزی است.

همچنین بخوانید: عمل فیشر با لیزر + تجربه درمان شقاق

مدفوع خونی از علائم زخم پپتیک ( زخم معده)

زخم معده نوعی آسیب خوش خیم است، این زخم در 90% مواقع ناشی از هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می شود، و استرس آن را تشدید می کند.این زخم معده معمولاً بر روی پوشش معده ایجاد می شود و خونریزی از این زخم موجب مدفوع قیری یا سیاه رنگ می شود.

سرطان کولورکتال

از دلایل کمتر شایع مدفوع خونی، سرطان کولورکتال یا سرطان روده است.این بیماری در ابتدا بدون علائم است اما با پیشرفت بیماری علائمی از جمله اسهال یا یبوست، مدفوع خونی، خستگی و … ایجاد می شوند.

IBD یا بیماری روده‌ای التهابی

بیماری التهابی روده (IBD) به معنی التهاب بخشی از روده است، این بیماری دارای دو نوع کرون و کولیت است. این بیماری موجب اسهال، درد، خستگی، کاهش وزن و خونریزی می شود. خونریزی ناشی از IBD معمولاً از نوع هماتوشزی است. این بیماری غیر قابل درمان بوده و تنها با دارو کنترل می شود.

فیستول مقعد

نوعی دیگر از بیماری های مقعدی است که به معنی اتصال دو ارگان از بدن به یکدیگر است، فیستول مقعد، دیواره روده را به پوست اطراف مقعد متصل می کند. فیستول درد بسیاری را به همراه دارد و موجب عفونت می شود و معمولاً موجب خونریزی حین اجابت مزاج می شود.

همچنین بخوانید: عمل فیستول با لیزر

دلیل دیده شدن مدفوع سیاه خونی بعد از عمل جراحی

مدفوع سیاه بعد از جراحی می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:

1. داروها: برخی داروها، مانند مکمل های آهن، بیسموت ساب سالیسیلات (موجود در پپتو بیسمول) و برخی داروهای ضد درد مانند مواد افیونی، می توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد مدفوع سیاه شوند.
2. خونریزی گوارشی: مدفوع سیاه که به عنوان ملنا نیز شناخته می شود، می تواند نشانه ای از خونریزی گوارشی باشد که ممکن است پس از جراحی به دلیل استرس روی سیستم گوارشی یا عوارض ناشی از عمل رخ دهد.
3. رژیم غذایی: مصرف غذاها یا نوشیدنی های تیره رنگ مانند زغال اخته، شیرین بیان یا قهوه سیاه نیز می تواند باعث سیاه شدن مدفوع شود.
4. کم آبی بدن: کم آبی بدن پس از جراحی می تواند منجر به یبوست شود که ممکن است منجر به سیاه شدن مدفوع شود.

اگر بعد از جراحی مدفوع سیاه را تجربه می کنید، مهم است که با پزشک متخصص خود برای تعیین علت زمینه ای و دریافت درمان مناسب مشورت کنید. خونریزی گوارشی، به ویژه، باید به سرعت ارزیابی و درمان شود تا از عوارض بعدی جلوگیری شود.

خون تازه در مدفوع نشانه چیست؟

مشاهده خون قرمز و خون تازه در مدفوع معمولاً ناشی از خونریزی از قسمت انتهایی دستگاه گوارش است، و علت آن نیز اغلب بیماری های مقعدی نظیر بواسیر، شقاق، فیستول و … می باشد. البته مشاهده خون تازه می تواند از علل دیگری نیز نشات گیرد، و نیاز به بررسی های دقیق پزشکی دارد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هر نوع خونریزی الزامی است، زیرا که علت مدفوع خونی هر چه که باشد، نیاز به درمان فوری پزشکی دارد، زیرا در غیر این صورت بیمار دچار عوارض خونریزی، یعنی کم خونی می شود. همچنین در صورتی که همراه با دیدن خون در مدفوع علائمی دیگری از جمله سرگیجه، تاری دید،گیجی، غش، حال تهوع و پوست سرد دارید، لازم است، بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید.

خون در مدفوع بدون درد نشانه چیست؟

وجود خون در مدفوع بدون درد ممکن است نشانه‌ای از وجود بیماریهای مختلف در دستگاه گوارش باشد. این بیماری‌ها شامل زگیل مقعد، بواسیر، التهاب روده، قرحه دوازده‌گانه و سرطان روده می‌شوند. به هر حال، وجود خون در مدفوع همیشه نشانه وجود بیماری نیست و ممکن است به دلیل علل غیر بیماری‌ ای مانند تغذیه نامناسب، مصرف بعضی از داروها، تغییرات هورمونی در دوران بارداری و یا تغییرات شدید در فعالیت جسمانی اتفاق بیفتد.

بنابراین، در صورت وجود خون در مدفوع بدون درد، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و تشخیص دقیق را از او دریافت کنید. پزشک با انجام بررسی‌ های لازم مثل آزمایش خون، آزمایش مدفوع، آندوسکوپی و یا کولونوسکوپی، علت وجود خون در مدفوع شما را تشخیص خواهد داد.

 وجود خون در مدفوع نوزادان و کودکان

خون در مدفوع کودکان یا نوزادان می تواند ناشی از علل مختلف ایجاد شود، شایع ترین علت مشاهده مدفوع خونی در نوزادان یا کودکان ایجاد زخم در دیواره مقعد یا همان شقاق است. از دیگر علل بروز این مشکل می توانیم به آلرژی‌ نوزاد به شیر گاو، نوشیدن بیش از اندازه شیر، عفونت، پاسخ آلرژیک، زخم در سینه مادر، یبوست، خراش مقعدی و کولیت اشاره کنیم. در صورتی که با این مشکل مواجه شدید، برای تشخیص علت و درمان با پزشک مشورت نمایید.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند؟

بیمارانی که سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ داشتند، باید در ارزیابی متخصص بیماریهای آنورکتال یا جراح عمومی دریافت کنند تا ببیند آیا نیاز به کولونوسکوپی دارند یا خیر.

عوامل خطر سرطان روده بزرگ عبارتند از:

• داشتن سن بیشتر از 45 سال
• سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ و پولیپ روده بزرگ
• سابقه خانوادگی یا شخصی نوع دیگری از سرطان
• دیابت
• چاقی
• رژیم غذایی حاوی گوشت فرآوری شده، کنسرو شده یا گوشت قرمز

روشهای تشخیص خون پنهان در مدفوع

تشخیص دادن این عارضه نسبت به فاکتورهای متفاوتی سنجیده میشود که عبارتند از:

• بواسیر یا هموروئید با تجسم مستقیم با پروکتوسکوپی یا کولونوسکوپی تشخیص داده می شود.
• شقاق مقعدی با علامتی معمولی و همراه با درد شدید مقعد و بررسی دقیق اما ملایم مقعد تشخیص داده می شود.
• زخم های مقعدی، پولیپ ها، سرطان روده بزرگ، بیماری التهابی روده و سایر علل نادرتر خونریزی مقعدی نیاز به معاینه با کولونوسکوپی دارند. گاهی برای تایید تشخیص نیاز به بیوپسی است.

تشخیص خون در مدفوع با استفاده از روش‌های زیر انجام می‌شود:

1. تست گواناک: در این روش، نمونه‌ ای از مدفوع با یک حلال شیمیایی ترکیب می‌ شود و در صورت وجود خون در مدفوع، حلال به رنگ آبی تغییر می‌کند.
2. تست فکال: در این روش، نمونه‌ ای از مدفوع با یک کاغذ تست ترکیب می‌شود و در صورت وجود خون در مدفوع، کاغذ به رنگ قرمز تغییر می‌ کند.
3. تست ایمونوکمپلکس: در این روش، نمونه‌ ای از مدفوع با یک آنتی‌ بادی خاص ترکیب می‌ شود و در صورت وجود خون در مدفوع، پادتن به آنتی‌ بادی متصل شده و یک سیگنال مثبت تولید می‌ شود.
4. کولونوسکوپی: این روش شامل استفاده از یک دستگاه تصویربرداری برای بررسی داخل روده است. در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف‌ پذیر که به داخل روده وارد می‌شود، تصاویری از داخل روده را ثبت کرده و در صورت وجود خون در مدفوع، آن را مشاهده می‌ کند.

تشخیص خون در مدفوع ممکن است به علت بروز بیماری‌هایی مانند التهاب روده، سرطان روده، زخم معده و ایزوله کردن بخش‌هایی از روده صورت گیرد.

روشهای درمان خون در مدفوع

روشهای درمان خون در مدفوع به علت دلایل مختلفی که ممکن است باعث خونریزی شده است، متفاوت هستند. در بعضی موارد، خونریزی ناشی از علائم جدی تری مانند زخم معده، سرطان روده بزرگ و یا بیماری های داخلی دیگر است. در این موارد، درمان به دست یک پزشک متخصص نیاز است.

اما در بعضی موارد، خونریزی ممکن است ناشی از علائم کم تری باشد، مانند شکستگی کوچک در رگ های رویداده شده در دستگاه گوارش. در این موارد، روشهای درمان عبارتند از:

• استفاده از داروهای ضد التهابی: در صورتی که خونریزی ناشی از التهاب روده باشد، استفاده از داروهای ضد التهابی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است مفید باشد.
• تغییر در رژیم غذایی: تغییر در رژیم غذایی مانند مصرف غذاهای کم چرب و پر فیبر، می تواند به کاهش خونریزی کمک کند.
• استفاده از داروهای محافظ معده: در صورتی که خونریزی ناشی از زخم معده باشد، استفاده از داروهای محافظ معده مانند رانیتیدین، فاموتیدین و اومپرازول مفید است.
• جراحی: در صورتی که مفوع خونی ناشی از علائم جدی باشد، مانند سرطان روده بزرگ، جراحی ممکن است لازم باشد.

لازم به ذکر است که در صورت بروز خونریزی شدید، بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول