کولونوسکوپی که در انگلیسی Colonoscopy نامیده می شود، آزمایشی است که برای تشخیص تغییرات یا ناهنجاری های روده بزرگ و کولون کاربرد دارد. در طول آزمایش کلونوسکوپی، یک لوله طولانی و انعطاف پذیر (کولونوسکوپ) به داخل روده از طریق مقعد وارد می شود. یک دوربین فیلمبرداری کوچک در ابتدای این لوله تعبیه شده که به پزشک اجازه می دهد، داخل روده بزرگ را مشاهده کند.
در صورت لزوم، پولیپ ها یا انواع دیگر بافت های غیر طبیعی در حین کلونوسکوپی از طریق ابزارهای خاص برداشته می شوند. همچنین ممکن است، در طول کلونوسکوپی نمونه های بافتی (بیوپسی) نیز گرفته شوند.
چرا کلونوسکوپی انجام میشود ؟
کولونوسکوپی می تواند به پزشک در کشف دلایل احتمالی درد شکم، خونریزی روده، یبوست مزمن، اسهال مزمن و سایر مشکلات روده کمک کند. همچنین کولونوسکوپی ممکن است برای کشف مشکلات زیر انجام شود.
- غربالگری سرطان روده بزرگ
- برداشتن هرگونه پولیپ اضافی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
- خارش مقعد
- کم خونی
- بررسی بیماری های مقعدی مانند هموروئید،شقاق، فیستول و کیست مویی
هزینه انجام کلونوسکوپی از مقعد چقدر است؟
هزینه انجام این آزمایش نسبت به مرکزی که به آن مراجعه میکنید، متفاوت است. اما خبر خوش اینکه بیمه تکمیلی آن را پوشش خواهد داد و به طور کلی قیمت انجام کلونوسکوپی روده طبق تعرفه سال 1402 از 1/700 هزار تومان تا 2/400 هزار تومان متغیر است.
خطرات و عوارض انجام کولونوسکوپی
کولونوسکوپی خطرات کمی دارد. اما همانطور که در هر روش پزشکی دیگری نیز عوارض و خطراتی وجود دارد، کولونوسکوپی نیز به چندین عارضه و خطر ممکن برای بیمار منجر می شود. به ندرت، عوارض کولونوسکوپی ممكن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی: خونریزی از روده بعد از کولونوسکوپی در حدود 1 درصد موارد رخ می‌دهد. یا خونریزی از محلی که نمونه بافت (بیوپسی) گرفته شده یا پولیپ یا سایر بافت غیر طبیعی برداشته شده است.
- درد: درد در ناحیه شکم و روده پس از کولونوسکوپی رخ می‌دهد که معمولاً بعد از چند روز بهبود می‌یابد.
- عفونت: در صورتی که ابزارهای استفاده شده در کولونوسکوپی غیر استریل باشند، عفونت ممکن است رخ دهد.
- تشنج: این روش ممکن است باعث تشنج در بیمار شود.
- نفخ و گاز: پس از کولونوسکوپی، برخی بیماران ممکن است احساس نفخ و گاز داشته باشند.
- واکنش نامطلوب به آرام بخش تزریق شده قبل از کولونوسکوپی.
- پارگی یا سوراخ شدن دیواره روده بزرگ
به طور کلی، کولونوسکوپی یک روش امن و مؤثر برای تشخیص و پیشگیری از بیماری های روده ای است. با این حال، همانطور که گفته شد، برخی عوارض و خطرات ناگوار نیز وجود دارد. بهترین راه برای کاهش خطرات و عوارض کولونوسکوپی، مراجعه به پزشک متخصص و رعایت دستورالعمل های پزشکی قبل و بعد از انجام کولونوسکوپی است.
آمادگی برای کولونوسکوپی
قبل از انجام کولونوسکوپی، باید روده بزرگ را خالی کنید. هر گونه مواد باقیمانده در روده ممکن است روند آزمایش را با اختلال مواجه نماید. برای انجام این کار، نکات زیر را رعایت نمایید :
- یک روز قبل از آزمایش از مصرف غذاهای جامد بپرهیزید و مصرف آب ساده، چای و قهوه بدون شیر یا خامه، آبگوشت و نوشیدنی های گازدار را جایگزین کنید.
- از مصرف مایعات قرمز که ممکن است در طول کولونوسکوپی با خون اشتباه گرفته شوند، خودداری کنید.
- پزشک معمولاً مصرف ملین را توصیه می کند، داروی ملین را می توانید به شکل قرص یا مایع مصرف کنید.
- در بعضی موارد، ممکن است لازم باشد از تنقیه برای خالی کردن روده بزرگ خود استفاده کنید. این روش به طور کلی در تخلیه روده بزرگ مؤثر است و معمولاً به عنوان یک روش اصلی برای این کار توصیه نمی شود.
- با پزشک در مورد مصرف داروهای خاص خود قبل از کولونوسکوپی مشورت کنید. به خصوص اگر مبتلا به دیابت ، فشار خون بالا یا مشکلات قلبی هستید یا اینکه داروها یا مکمل های حاوی آهن مصرف می کنید. ممکن است لازم باشد دوز داروی خود را تنظیم کنید یا مصرف داروها را به طور موقت متوقف کنید.
- در صورت مصرف آسپرین یا داروهای دیگری، مانند وارفارین (کومدون ، جانتوفین) که خون را رقیق می کنند، یا داروهای قلبی که پلاکت ها را تحت تأثیر قرار میدهند، مانند کلوپیدوگرل (Plavix) نیز به پزشک خود مشورت کنید. ضدانعقادکننده ها برای کاهش خطر لخته شدن خون و یا جلوگیری از سکته مغزی استفاده می شوند.
You should not drink or eat anything at all for at least four hours before the colonoscopy. Be sure to drink plenty of fluids the day before while you are doing your bowel prep. If you are having your colonoscopy with general anesthesia, then you cannot drink anything after midnight on the night preceding your test.
حداقل چهار ساعت قبل از کولونوسکوپی نباید چیزی بنوشید یا بخورید. روز قبل در حالی که آماده سازی روده خود را انجام می دهید، حتماً مایعات زیادی بنوشید. اگر آزمایش خود را تحت بیهوشی عمومی انجام می دهید، پس از نیمه شب قبل از آزمایش نمی توانید چیزی بنوشید.
my.clevelandclinic.org
مراحل انجام کولونوسکوپی
در حین کولونوسکوپی لباس مخصوصی به بیمار داده می شود. تزریق آرام بخش به کاهش ناراحتی و استرس بیمار کمک خواهد نمود. در مرحله بعد بیمار بر روی تخت دراز می کشد و پزشک لوله کولونوسکوپی را از طریق مقعد وارد روده می کند. این لوله به اندازه کافی طول داشته و به پزشک اجازه می دهد هوا یا دی اکسید کربن را در روده بزرگ شما پمپ کند. هوا یا دی اکسید کربن روده بزرگ را باد می کند، که این کار باعث می شود، نمای بهتری از پوشش روده بزرگ روده ایجاد گردد. این کار ممکن است باعث ایجاد احساس گرفتگی شکم یا نیاز به تخلیه روده را در فرد ایجاد کند.
کولونوسکوپ همچنین حاوی یک دوربین فیلمبرداری ریز در ابتدای آن است. دوربین تصاویر را به یک مانیتور خارجی می فرستد تا پزشک بتواند قسمت داخلی روده بزرگ را مورد بررسی قرار دهد. پزشک همچنین می تواند ابزاری را از طریق این کانال وارد کند تا نمونه هایی از بافت گرفته شود (بیوپسی) یا پولیپ ها یا نواحی دیگر از بافت غیر طبیعی را از بین ببرد. کولونوسکوپی به طور معمول حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.
بعد از کولونوسکوپی
پس از کولونوسکوپی، در حدود یک ساعت تا یک روز طول می کشد تا اثرات آرام بخش از بین برود. پس لازم است یک نفر برای همراهی بیمار باشد. اگر پزشک در طول کولونوسکوپی پولیپی را بردارد. ممکن است به شما توصیه کند از رژیم غذایی خاصی پیروی کنید. ممکن است تا چند ساعت پس از این آزمایش احساس نفخ کنید، زیرا مقداری هوا به روده بزرگ وارد شده است.
پیاده روی ممکن است به رفع هرگونه ناراحتی کمک کند. همچنین ممکن است با اولین حرکت روده بعد از کولونوسکوپی، دچار خونریزی شوید و معمولاً جای نگرانی ندارد. اما اگر خونریزی ادامه داشت و دچار درد مداوم در شکم یا تب شدید، لازم است، با پزشک خود مشورت کنید.
نتایج انجام کولونوسکوپی
پزشک شما نتایج مربوط به این روش را بررسی کرده و نتایج را با شما به اشتراک می گذارد.
نتیجه منفی آزمایش
اگر پزشک هیچ ناهنجاری در روده بزرگ پیدا نکند، کولونوسکوپی منفی تلقی می شود. ممکن است پزشک انجام مجدد کولونوسکوپی را در بازه زمانی های مختلفی توصیه کند:
- هر 10 سال ، اگر بیمار در معرض سرطان روده بزرگ باشد.
- هر 5 سال ، اگر بیمار سابقه ابتلا به پولیپ در مراحل قبلی کولونوسکوپی را داشته باشد.
نتیجه مثبت آزمایش
در صورت یافتن هرگونه پولیپ یا بافت غیر طبیعی در روده بزرگ، کولونوسکوپی مثبت تلقی می شود. اکثر پولیپ ها سرطانی نیستند، اما برخی از آنها ممکن است سرطانی شوند. پولیپهایی که در طول کولونوسکوپی برداشته می شوند، برای آزمایش این که آیا آنها سرطانی، پیش سرطانی یا غیر سرطانی هستند، به آزمایشگاه فرستاده می شوند. بسته به اندازه و تعداد پولیپ ها، ممکن است در آینده نیاز به یک برنامه نظارت دقیق تر داشته باشید. در صورتی که یک یا دو پولیپ کمتر از 0.4 اینچ (1 سانتی متر) داشته باشد، ممکن است پزشک کولونوسکوپی مکرر را در 5 تا 10 سال آینده توصیه کند. در شرایط زیر پزشک انجام روش دیگری را توصیه می کند:
- بیش از دو پولیپ
- پولیپ بزرگتر از 0.4 اینچ (1 سانتی متر)
- پولیپ هایی که خصوصیات سلولی خاصی دارند و خطر ابتلا به سرطان در آینده را نشان می دهند.
- پولیپ سرطانی
اگر شما پولیپ یا بافت غیر طبیعی دیگری دارید که در طول کولونوسکوپی قابل برداشتن نیست، پزشک شما ممکن است معاینه مکرر را با متخصص گوارش که تخصص خاصی در از بین بردن پولیپ های بزرگ یا جراحی دارد ، توصیه کند.
آیا بیمه هزینه کولونوسکوپی را پرداخت می کند؟
بله بیمه تامین اجتماعی و اکثر بیمه های تکمیلی هزینه کولونوسکوپی برای غربالگری سرطان روده بزرگ و تشخیص انواع بیماریهای مقعدی پرداخت می کنند. متأسفانه، اغلب بیماران به دلیل عدم اطلاع از این موضوع به صورت آزاد این هزینه را پرداخت می کنند.
اما نکته حائز اهمیت این بوده که مبلغ پرداخای بیمه بستگی به نوع بیمه تحت پوشش بیمار دارد.
سوالات متداول
آیا کولونوسکوپی نیاز به بیهوشی دارد؟
بیمار ممکن است طی معاینه بیدار باشد، حتی بتواند صحبت کند ولی معمولا پس از بی حسی چیزی را به خاطر نمی آورند.
چقدر طول می کشد تا پس از کولونوسکوپی به دستشویی برویم؟
به دلیل باز شدن کولون به طور معمول دو الی سه ساعت پس از انجام معاینه، روده شروع به حرکت کرده و فرد احساس تخلیه می کند.
آیا کولونوسکوپی روده درد دارد؟
از آنجا که این معاینه با بی حسی یا بیهوشی انجام می شود، معمولا فرد هیچ گونه دردی حس نمی کند و احتمال آسیب به روده بسیار کم است.
