سندروم روده تحریک پذیر یا IBS اختلال روده ای رایج است که علائمی مانند درد مزمن شکم، اسهال، یبوست و … را ایجاد می کند. این اختلال مزمن قابل درمان نبوده و تنها می توان آن را با برخی راهکارها کنترل نمود. این عارضه بر خلاف بیماری های التهابی روده یعنی کرون و کولیت تغییری در بافت روده ایجاد نکرده و احتمالی سرطانی شدن روده وجود ندارد.
علائم سندرم روده تحریک پذیر
علائم و نشانه های سندرم روده تحریک پذیر IBS متفاوت است اما معمولا برای مدت طولانی در بدن بیمار وجود داشته و خود را نشان می دهد. رایج ترین نشانه ها عبارتند از:
- درد شکم، گرفتگی یا نفخ که به دفع مدفوع مربوط می شود
- تغییر در ظاهر حرکت روده
- تغییرات در دفعات دفع مدفوع
علائم دیگری که اغلب مرتبط هستند عبارتند از نفخ، پیچیدن گاز زیاد در روده یا وجود مخاط در مدفوع.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر تغییر مداوم در عادات روده یا سایر علائم و نشانه های IBS دارید، به پزشک مراجعه کنید. زیرا برخی از این علائم ممکن است نشان دهنده وضعیت جدی تری مانند سرطان روده بزرگ باشند. علائم و نشانه های جدی تر عبارتند از:
- کاهش وزن
- اسهال در شب
- خونریزی از رکتوم
- نارسایی کمبود آهن
- استفراغ بی دلیل
- مشکل در بلع
- درد مداوم که با دفع گاز یا حرکت روده تسکین نمی یابد
درمان دارویی سندرم روده تحریک پذیر
داروهایی که برای درمان سندرم روده تحریک پذیر تجویز می شوند، تنها در تسکین علائم سندروم نقش دارند و تاثیری در درمان این عارضه نخواهند داشت. برخی از داروهای مناسب برای درمان سندرم روده تحریک پذیر به این شرح است :
- مکمل های فیبر : اغلب بیماران مبتلا به این عارضه با مشکل یبوست دست و پنجه نرم می کنند به همین جهت ممکن است پزشک از مکمل های فیبر یعنی بارهنگ کتانی یا متیل سلولز برای درمان استفاده نماید.
- ملین ها : در صورتی که مکمل های فیبر نتواند یبوست را کنترل نماید پزشک از داروهای ملین نظیر ملین‌های اسموتیک مانند منیزیم هیدروکسید یا پلی‌اتیلن گلیکول استفاده می کند.
- داروهای ضد اسهال : در صورتی که بیمار مبتلا به IBS از اسهال رنج ببرد پزشک داروهای ضد اسهال نظیر لوپرامید را تجویز می نماید.
- داروهای آنتی کولینرژیک و آنتی اسپاسمودیک: این دارو جهت رفع اسپاسم عضلات روده ای کاربرد دارد. این دارو معمولاً برای کسانی تجویز می شود که دچار اسهال مزمن باشند در نتیجه موجب یبوست نیز می شود.
- داروهای ضد افسردگی : این داروها با جلوگیری از فعالیت نورون‌های کنترل‌کننده‌ی روده‌ی بزرگ به بهبود افسردگی کمک می‌کنند. خواب آلودگی و اسهال از عوارض جانبی این داروها به شمار می رود.
دارو های مورد استفاده در درمان سندرم روده‌ی تحریک پذیر
داروهایی که برای درمان سندروم روده تحریک پذیر کاربرد دارد به این شرح است :
- آلوسترون : این دارو وظیفه آرام کردن و کاهش حرکات روده بزرگ را بر عهده دارد. این دارو تنها برای زنان کاربرد داشته و زمانی از آن استفاده می شود که سایر داروها جابگوی درمان اسهال نباشند. این دارو تنها با نسخه پزشک در دسترس است.
- لوبی‌پروستون : این دارو ترشحات روده بزرگ را افزایش داده و زنان بالای 18 سال که از سندروم روده تحریک پذیر و یبوست رنج می برند می توانند از آن استفاده کنند.
روش های جایگزین و درمان های خانگی سندرم روده تحریک پذیر
استفاده از روش های خانگی می تواند تا حد زیادی در بهبود علائم این سندروم تاثیرگذار باشد و به تسکین علائم کمک نماید. ولی این روش های درمانی باید طولانی مدت استفاده شود تا تاثیر لازم را مشاهده نمایید.
رژیم غذایی مناسب
رژیم غذایی که برای این سندروم تجویز می شود به این شرح است :
- مصرف فیبر : مصرف فیبر برای مبتلایان به IBS باید متناسب باشد زیرا افزایش مصرف آن می تواند موجب نفخ شود. به همین منظور به این بیماران پیشنهاد می شود مصرف این ماده غذایی مفید را به تدریج به رژیم غذایی خود بیافزایند. همچنین این بیماران بهتر است بجای تامین فیبر از مواد غذایی از مکملهای فیبر استفاده نمایند البته در نظر داشته باشید با مصرف این مکمل ها مقدار زیادی آب بنوشید تا دچار نفخ و یبوست نشوید.
- دوری از مواد غذایی دردسر ساز : بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر با مصرف خوراکی هایی مثل نوشیدنی‌های الکلی، شکلات، نوشیدنی‌های کافئینی مانند قهوه، داروهای حاوی کافئین، فرآورده‌های لبنی و شیرین‌کننده‌های مصنوعی دچار تشدید علائم می شوند در نتیجه باید از مصرف آنها بپرهیزند. همچنین این افراد با از مصرف سبزیجاتی که باعث نفخ می شوند و غذاهای چرب پرهیز نمایند.
- مصرف منظم غذا : مصرف به موقع و منظم غذا یک درمان خانگی سندروم روده‌ی تحریک پذیر است. این روش درمانی باعث می شود حرکات روده منظم شود. اگر این بیماران مشکل اسهال دارند باید وعده غذاهایی کم با تعداد دفعات زیاد و اگر مشکل یبوست دارند، وعده غذایی ها زیاد و غنی از فیبر را مصرف نمایند.
- کنترل مصرف لبنیات : در صورتی که به قند شیر یعنی لاکتوز حساسیت دارید، مصرف ماست را جایگزین نمایید. همچنین در شرایط وخیم تر لازم است که مصرف لبنیات را متوقف نمایید که در این صورت لازم است کلسیم، پروتئین و ویتامین های گروه B را جایگزین کنید.
- مصرف مایعات : بهترین گزینه برای مصرف مایعات نوشیدن آب است. مصرف نوشیدنی های الکلی و گاز دار می تواند موجب نفخ شده و وضعیت را بدتر نماید.
تغییر در سبک زندگی
افراد مبتلا به این سندروم باید عوامل تحریک زا که موجب وخیم تر شدن اوضاع می گردد را شناسایی نمایند و از آنها دوری کنند. همچنین این افراد باید استرس خود را کنترل نمایند که برای این منظور انجام ورزش هایی مانند مدیتیشن و یوگا می تواند مفید باشد. بیماران مبتلا به IBS لازم است فعالیت بدنی خود را افزایش دهند تا از این طریق بتوانند انقباضات روده را بهبود بخشند همچنین انجام ورزش در بهبود افسردگی و کاهش استرس نیز مفید خواهد بود.
لطفا راههای استفاده از داروهای گیاهی را نیز بگنجانید ممنونم