علائم اسهال چیست؟ پیشگیری + روش های درمان فوری اسهال

همه ی ما در طول زندگی خود دست کم یک بار با مشکل اسهال روبرو شده ایم. این بیماری یکی از بدترین مشکلات گوارشی است که به خصوص در فصول گرم سال می تواند به وجود بیاید و از آنجایی که سریعا بدن را در مقابل خطر کم آبی قرار می دهد طبیعی است که نیاز به درمان و رسیدگی های پزشکی و فوری دارد چون در غیر این صورت آسیب های جدی و شدیدی می تواند به ارگان های بدن وارد کند. کودکان و سالمندان از آسیب پذیرترین گروه ها در برابر این بیماری محسوب می شوند. همچنین اسهال در بارداری و اسهال در کودکان از شایع ترین موارد آن می باشد.

حتما بخوانید: علائم بواسیر داخلی / علائم شقاق مقعدی ؛ از عوارض شایع بیماری اسهال

اسهال چیست ؟

نوعی بیماری است که طی آن  مدفوع شکل و قوام طبیعی خود را از دست می دهد و به صورت روان، شل و آبکی از بدن دفع می شود. همچنین تعداد دفعات دفع مدفوع در طول روز افزایش می یابد و فرد مکررا به دستشویی نیاز دارد. این بیماری انواع مختلفی دارد و می تواند در اثر عوامل متعددی به وجود بیاید و بسته به علایم و نشانه ها و علت اصلی ایجاد آن ممکن است از چندین ساعت تا چندین هفته طول بکشد.

علائم ابتلا به اسهال چیست ؟

فردی که به این بیماری مبتلا شده است بسته به این که  از نوع خفیف است یا شدید می تواند علائم و نشانه های متفاوتی را نشان دهد. از مهم ترین علائم ابتلا به آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مدفوع شل و آبکی
• احساس نفخ شکم و دل پیچه
• حالت تهوع و استفراغ
• احساس فوریت برای دفع مدفوع
• ضعف و خستگی
• سردرد
• خشک شدن دهان
• تب

علت بروز اسهال چیست ؟

یکی از اصلی ترین دلایل بروز آن عفونت روده هاست. به طور کلی عفونت های باکتریایی ، ویروسی و انگل ها به عنوان عامل درجه یک برای این بیماری به خصوص اسهال شدید شناخته شده است. البته علاوه بر عفونت فاکتورهای دیگری هم وجود دارند که باعث بروز آن می شوند:

• حساسیت به انواع مواد غذایی
• مصرف آب آلوده
• مصرف مواد غذایی آلوده
• بیماری های روده ای ( بیماری کرون روده، بیماری کولیت اولسراتیو )
• عوارض ناشی از مصرف برخی داروها
• پرتودرمانی
• بیماری سلیاک
• برخی سرطان ها
• ابتلا به مشکل سوء جذب
• پرکاری تیروئید
• مسمومیت غذایی
• مصرف بیش از حد و نادرست ملین ها
• مصرف نوشیدنی های الکلی
• مصرف فیبر بیش از اندازه
• مصرف آنتی بیوتیک ها
• عمل جراحی دستگاه گوارش
• دیابت
• سندروم روده ی تحریک پذیر (IBS)
• مسابقات دو
• مسافرت

اقداماتی که برای پیشگیری از ابتلا به اسهال باید انجام داد؟

از آنجایی که بیشترین موارد این بیماری به عفونت های روده مربوط می شود، رعایت بهداشت شخصی دست ها در پیشگیری از این بیماری یکی از مهمترین موارد است.

• شستن مرتب دست ها با آب گرم و صابون پس از هر بار دستشویی رفتن و همچنین قبل از تهیه و صرف غذا
• جداسازی مواد غذایی خام از مواد غذایی پخته
• شستشوی کامل و ضدعفونی کردن میوه ها و سبزیجات
• مصرف آب آشامیدنی بهداشتی
• پرهیز از مصرف غذاهای تاریخ گذشته
• تمیز نگه داشتن و ضدعفونی کردن سطوح مختلف سرویس بهداشتی و حمام
• تمیز نگه داشتن و ضدعفونی کردن ظروف و وسایل آشپزخانه
• جدا نگه داشتن ظرف غذای حیوانات خانگی
• پختن کامل گوشت
• اجتناب از مصرف غذاهای دریایی خام

عوارض ابتلا به اسهال

از مهم ترین عوارض این بیماری می توان به کم آبی بدن اشاره کرد که تهدیدی مهم برای سلامتی است. از علایم کم آبی بدن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشنگی بیش از حد
• کاهش دفع ادرار
• ضعف و سرگیجه
• خستگی
• سردرد
• ادرار غلیظ و تیره رنگ
• خشکی پوست و دهان

همچنین در صورتی که این بیماری درمان نشده باقی بماند، می تواند منجربه بیماری های زیر شود:

• شقاق مقعدی
• بیماری بواسیر یا هموروئید

در صورت ابتلا به اسهال پیشنهاد میکنیم که سریعا برای درمان اقدام کنید. زیرا درمان این عارضه به مراتب راحت تر از درمان بواسیر یا درمان شقاق است.

روش های درمان اسهال

در اکثر موارد برای درمان اسهال روش های خانگی گزینه ی مناسبی هستند و به درمان دل پیچه و اسهال کمک زیادی خواهند کرد. در صورتی که این بیماری خفیف باشد و علایم و نشانه های شدید و نگران کننده ای نداشته باشد می توان از درمان های دارویی مانند داروی ضد اسهال کمک گرفت. لوپرامید، دیفنوکسیلات و بیسموت ساب سیترات از جمله داروهایی هستند که برای رفع این بیماری موثرند.

در صورت مشاهده ی هریک از موارد زیر باید درمان خانگی اسهال و مصرف قرص اسهال را متوقف کرد و به پزشک متخصص مراجعه نمود:

• مخاط ، خون یا کرم در مدفوع دیده شود.
• مدت زمان اسهال بیش از 48 ساعت طول بکشد و هیچ علایمی از بهبودی مشاهده نشود.
• درجه ی تب به بالای 38 درجه ی سانتی گراد برسد که نشانه ای از وجود عفونت در بدن است.
• دل پیچه و درد شدیدی در شکم و روده ها احساس شود.

اینها علایم و نشانه هایی هستند که نشان می دهد مشکلی جدی در دستگاه گوارش وجود دارد که نیازمند رسیدگی های فوری پزشکی است. اسهالی که بیش از 48 ساعت طول بکشد و به هیچ درمانی اعم از درمان خانگی اسهال و درمان دارویی اسهال پاسخ ندهد می تواند بدن را در معرض خطرات شدیدی از جمله کم آبی قرار دهد.

درمان اسهال حاد

اسهال حاد یا شدید بیشتر در اثر عفونت های ویروسی ،  باکتریایی یا انگلی رخ می دهد. برای تشخیص نوع عفونت ممکن است نمونه برداری مدفوع هم انجام شود که در این صورت پزشک داروهای مورد نیاز از جمله آنتی بیوتیک تجویز می کند. در این شرایط نوشیدن آب و مایعات فراوان باید در اولویت قرار بگیرد.مصرف داروی آن هم می تواند تا حد زیادی اثربخش باشد، زیرا بدن آب زیادی را به دنبال آن از دست داده است. استفاده از روش های درمان خانگی این بیماری هم برای چنین مواردی می توانند اثربخش باشند. در صورتی که اسهال حاد ظرف 48 ساعت درمان نگردید باید فورا به پزشک متخصص مراجعه نمود.

درمان اسهال مزمن

اسهال مزمن یا طولانی مدت نوعی است که علایم و نشانه های های آن برای بیش از 4 هفته تداوم داشته باشد و به صورت دوره ای عود نماید. علت اصلی چنین مسئله ای معمولا بیماری مربوط به روده و دستگاه گوارش از جمله بیماری کرون روده و بیماری سندروم روده ی تحریک پذیر است پس برای درمان اسهال مزمن ابتدا باید درمان های زمینه ای را تحت نظر پزشک متخصص آغاز نمود. در این صورت با درمان علت اصلی، علایم و نشانه های اسهال مزمن هم به مرور کاهش می یابد و برطرف می گردد.

درمان خانگی اسهال

روش های ساده ای وجود دارد که برای درمان اسهال فوق العاده موثر و مفیدند. برای درمان خانگی آن می توان از روش های زیر استفاده کرد:

• مصرف آب و مایعات فراوان و هیدراته نگه داشتن بدن
• مصرف پروبیوتیک ها مثل شکلات تلخ و ماست
• تهیه ی شربت اسهال خانگی ( ترکیب آب، شکر و نمک )
• موز
• برنج سفید پخته ( کته )
• سیب زمینی آب پز کاملا پخته شده
• پوره ی سیب
• استراحت کافی
• سرکه سیب
• چای بابونه

چه کسانی در معرض ابتلا هستند؟

هر کسی ممکن است دچار اسهال شود. یکی از بیماری های رایج بوده و بسیاری از افراد چندین بار در سال دچار این عارضه شوند.
با این حال، اسهال می تواند در گروه های خاصی از افراد تکرار شود، از جمله:

• کودکان در سنین کم.
• افراد مسن (سالمندان).
• کسانی که بیماریهای پزشکی دارند.

برای هر یک از این افراد، اسهال می تواند مشکلات سلامتی دیگری هم ایجاد کند.

سوالات متداول