درمان فوری بی اختیاری مدفوع در کودکان و بزرگسالان + علت

بی اختیاری مدفوع به معنای عدم کنترل بر روی حرکات روده و تخلیه مدفوع است. این شرایط ممکن است باعث شدید شدن تحریکات روده، اسهال، یا یبوست شود و همچنین ممکن است برای برخی افراد درد و ناراحتی شدیدی ایجاد کند. بی اختیاری مدفوع معمولا به علت مشکلات عصبی، عضلانی، یا سایر اختلالات در سیستم گوارشی رخ می دهد. درمان بی اختیاری مدفوع بستگی به علت آن دارد و ممکن است شامل داروها، تغذیه مناسب، تمرینات فیزیکی، و در صورت لزوم جراحی باشد.

رایج ترین دلیل بی اختیاری مدفوع امروزه داشتن رابطه مقعدی و عمل جراحی در ناحیه مقعد (برای درمان بیماریهای نشیمنگاهی مانند جراحی بواسیر / جراحی شقاق یا جراحی فیستول) می باشد. زیرا منجربه گشادی مقعد شده که همراه با بی اختیاری در دفع می باشند. در نتیجه برای درمان هر یک از این بیماریها روش درمان با لیزر بهتر است.

بی اختیاری مدفوع چیست؟

بی اختیاری مدفوع به انگلیسی Fecal Incontinence نامیده شده که به آن بی اختیاری روده نیز می گویند. در حقیقت از دست دادن کنترل روده است که منجر به اجابت مزاج غیر ارادی و دفع گاز معده بر خلاف خواسته خود فرد می شود. فرقی ندارد که مدفوع مقدار کمی دفع شده یا زیاد است. در صورت رخ دادن هر یک از این عارضه ها بیمار دچار بی اختیاری شده است. 

برخی از افراد مبتلا به بی اختیاری مدفوع میل به اجابت مزاج را احساس می کنند اما نمیتوانند برای رسیدن به دستشویی خود را کنترل کنند. سایر افراد احساس اجابت مزاج معلق، دفع مدفوع ناخودآگاه را ندارند.

بی اختیاری مدفوع می تواند یک وضعیت ناراحت کننده باشد، اما همچنین می تواند با درمان بهبود یابد.

علت بی اختیاری چیست؟

همانطور که در ابتدا ذکر کردیم، علت بی اختیاری مدفوع ممکن است به دلیل مشکلات عصبی، عضلانی، یا سایر اختلالات در سیستم گوارشی باشد. برخی از علل این شرایط شامل:

• اختلالات عصبی مانند افزایش فعالیت عصب واگرا، کاهش فعالیت عصب واگرا، یا اختلالات در مغز و نخاع استخوان
• اختلالات عضلانی مانند تضعیف عضلات مقعد، اختلال در حرکت عضلات روده، یا تشدید تحریکات روده
• سایر اختلالات گوارشی مانند کرون یا التهاب روده، سندرم روده تحریک پذیر، یبوست، دیسفاژی، یا سایر اختلالات در فعالیت روده

برخی از عوامل خطر برای بروز بی اختیاری مدفوع شامل سن بالا، جنسیت زن، استفاده از داروهای ضد دردهای نوع اوپیوئید، تغذیه نامناسب، و استرس مزمن هستند.

Call your provider right away if your condition is from frequent, ongoing diarrhea and you have signs of dehydration. If you have rectal bleeding, or black, tarry stool, get medical care right away or go to the nearest emergency room.

اگر بیماری شما ناشی از اسهال مکرر و مداوم است و علائم کم آبی دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. اگر خونریزی مقعدی یا مدفوع سیاه و قیری دارید، فوراً تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید یا به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.

cedars-sinai.org

سایر دلایل این عارضه در دسته های زیر قرار می گیرند:

هموروئید، شقاق و فیستول مقعدی

هموروئید خارجی می تواند مانع از بسته شدن کامل اسفنکتر شود. این کار اجازه می دهد تا مدفوع شل و مخاط به طور غیر ارادی دفع شوند. همچنین انجام عمل جراحی هر یک از بیماریهای شقاق مقعدی، بواسیر یا هموروئید (بواسیر داخلی / بواسیر خارجی) یا فیستول رکتال می تواند منجر به گشادی مقعد شده که از عوارض آن بی اختیاری مدفوع می باشد.

مطلب پیشنهادی: روش درمان قطعی بواسیر بدون جراحی و بدون گشادی مقعد

نهفتگی مدفوع

یبوست مزمن می تواند منجر به نهفتگی مدفوع شود. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که یک مدفوع سفت در رکتوم گیر کند. مدفوع می تواند باعث کشش اسفنکتر و تضعیف آن شده که باعث می شود ماهیچه ها قادر به توقف عبور طبیعی نباشند.

یکی دیگر از عوارض نهفتگی مدفوع، نشت مواد مدفوع مایع از طریق مقعد است.

اسهال

اسهال نوعی مدفوع شل یا مایع است. این مدفوع شل می تواند باعث نیاز فوری شخص به اجابت مزاج شود. این نیاز می تواند آنقدر ناگهانی باشد که زمان کافی برای رسیدن به دستشویی نداشته باشید و لباس خود را کثیف کنید.

مطلب پیشنهادی: درمان اسهال در خانه

آسیب عضلانی

آسیب به اسفنکتر مقعد مانع از بسته نگه داشتن ماهیچه ها و اسفنکترهای داخلی و خارجی در مقعد می شود. جراحی در ناحیه آنورکتال یا نزدیک آن، ضربه و یبوست می تواند به عضلات اسفنکتر آسیب برساند.

آسیب عصبی

اگر اعصابی که حرکت اسفنکتر را کنترل میکنند آسیب ببینند، عضلات اسفنکتر به درستی بسته نمی شوند. هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است تمایلی برای رفتن به دستشویی نداشته باشید.

برخی از علل آسیب عصبی عبارتند از:

• ضربه ناشی از زایمان
• یبوست مزمن
• سکته
• دیابت قندی
• مولتیپل اسکلروزیس (MS)

همچنین بخوانید: درمان خانگی یبوست

درمان بی اختیاری مدفوع (پزشکی و خانگی)

درمان بی اختیاری مدفوع کاملا وابسته به علت آن است. در صورتی که علت بیماری شناخته شده باشد، درمان آن می‌تواند شامل داروهای ضد اسهال، ضد التهابی، ضد اضطراب و ضد افسردگی باشد.

به عنوان روش‌های پشتیبانی و کمکی، می‌توان به تغییرات در رژیم غذایی، تمرینات عضلانی و تمرینات تنفسی اشاره کرد. همچنین، استفاده از پوشک برای کنترل بی اختیاری مدفوع سالمندان نیز روشی رایج است.

در صورتی که بی اختیاری مدفوع به علت مشکلات عصبی یا عضلانی باشد، درمان شامل فیزیوتراپی، تمرینات عضلانی و تمرینات تنفسی، الکترومیوگرافی (EMG) و درمان دارویی می باشد. در موارد شدید، جراحی نیز ممکن است لازم باشد.

انواع روشهای شامل موارد زیر هستند:

رعایت رژیم غذایی

غذاهایی که باعث اسهال یا یبوست می شوند را تشخیص داده و از رژیم غذایی خود حذف کنید. این کار می تواند به عادی سازی و تنظیم حرکات روده کمک کند. سپس پزشک در این موارد از بیمار می خواهد یک رژیم غذایی مملو از فیبر داشته باشد و حتما روزانه به مدت 30 دقیقه پیاده روی کند.

مطلب پیشنهادی: رژیم غذایی حاوی فیبر

داروها

برای اسهال، داروهای ضد اسهال مانند لوپرامید (Imodium)، کدئین، یا دیفنوکسیلات/آتروپین (Lomotil) ممکن است برای کاهش سرعت حرکت روده بزرگ تجویز شود که اجازه داده دفع مدفوع کندتر شود. پزشک ممکن است مکمل های فیبر را برای یبوست توصیه کند.

تقویت روده ها

پیروی از یک برنامه روتین برای تقویت دستگاه گوارش و روده ها می تواند حرکات طبیعی روده را افزایش دهد. جنبه های مثبت این کار شامل موارد زیر است:

• نشستن روی توالت طبق برنامه منظم
• استفاده از شیاف های مخصوص رکتال برای تحریک حرکات روده

تمرینات کگل

تمرینات ورزش کگل باعث تقویت عضلات کف لگن می شود. این تمرینات شامل انقباض مکرر ماهیچه هایی بوده که وظیفه اجابت مزاج را به عهده دارند. برای یادگیری روش صحیح انجام تمرینات باید با پزشک خود مشورت کنید.

بیوفیدبک

بیوفیدبک یک تکنیک پزشکی جایگزین جراحی است. با آن، یاد می گیرید که از ذهن خود برای کنترل عملکردهای بدن با کمک اعصاب کمک بگیرید.

اگر بی اختیاری مدفوع دارید، بیوفیدبک به شما کمک کرده تا یاد بگیرید چگونه عضلات اسفنکتر خود را کنترل و تقویت کنید. گاهی اوقات دكتر تجهیزات پزشکی خاصی را در مقعد قرار داده تا برای انجام بیوفیدبک به بیمار کمک کنند.

عمل جراحی برای بی اختیاری مدفوع

روشهای جراحی برای درمان بی اختیاری مدفوع به طور کلی برای موارد شدید بی اختیاری مدفوع توصیه می شود. چندین گزینه جراحی را در ادامه معرفی کردیم:

• اسفنکتروپلاستی: انتهای پاره شده اسفنکتر مقعدی به هم نزدیک می شود تا عضله تقویت شده و اسفنکتر مقعد سفت شود.
• پیوند عضله: عضله گراسیلیس از قسمت داخلی ران منتقل می شود و در اطراف عضله اسفنکتر مقعد قرار می گیرد تا قدرت و حمایت بیشتری داشته باشد.
• اسفنکتر مصنوعی. اسفنکتر مصنوعی یک حلقه سیلیکونی است که در اطراف مقعد کاشته می شود. اسفنکتر مصنوعی را به صورت دستی تخلیه می شود.
• کولوستومی: برخی از افرادی که بی اختیاری مدفوع شدید دارند، برای کلستومی تحت عمل جراحی قرار می گیرند. در طی جراحی کولوستومی، جراح انتهای روده بزرگ را به سمت دیواره شکم هدایت می کند. یک کیسه یکبار مصرف به شکم در اطراف استوما، که بخشی از روده است که به سوراخ ایجاد شده از طریق شکم متصل است، وصل می شود. پس از اتمام جراحی، مدفوع دیگر از مقعد عبور نمی کند، بلکه از استوما به کیسه یکبار مصرف تخلیه می شود.

روشهای پیشگیری از بی اختیاری مدفوع

برای پیشگیری از بی اختیاری مدفوع، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• حفظ سلامتی دستگاه گوارشی با تغذیه مناسب، مصرف آب کافی و فعالیت بدنی منظم
• استفاده از داروهای ضد دردهای غیر اپیوئیدی به جای داروهای اپیوئیدی
• کاهش استرس و اضطراب با روش‌های مانند ماساژ، یوگا، تنفس عمیق و مدیتیشن
• درمان بیماری‌های گوارشی و عصبی به موقع
• استفاده از تکنولوژی‌های جدید مانند الکترواستیمولاسیون (تحریک الکتریکی عضلات) یا تحریک عصبی الکتریکی (TENS) برای بهبود عملکرد عضلات و عصب‌های گوارشی.

تشخیص بی اختیاری مدفوع چگونه است؟

برای تشخیص بی اختیاری مدفوع، پزشک ممکن است از روش‌های مختلفی استفاده کند، از جمله:

• بررسی تاریخچه پزشکی بیمار
• بررسی علائم و نشانه‌های بیمار
• آزمایشات خون و مدفوع
• آزمایش‌های تصویربرداری مانند اندوسکوپی، کولونوسکوپی، رادیولوژی، سیگموئیدوسکوپی و سونوگرافی
• انجام تست‌های عصبی مانند تست عصب‌های حرکتی و حسی
• انجام تست‌های عضلانی مانند الکترومیوگرافی (EMG) و تست عضلات کرسی

با توجه به نتایج این تست‌ها، پزشک می‌تواند تشخیص دقیق‌تری درباره بی اختیاری مدفوع بدهد و برای درمان مناسب تر دستورالعمل‌های لازم را ارائه کند.

آزمایشات تشخیص بی اختیاری

• مانومتری مقعدی: با یک لوله انعطاف پذیر کوتاه در مقعد و رکتوم انجام می شود. این آزمایش قدرت اسفنکتر مقعد را اندازه گیری کرده و همچنین می تواند تمایل رکتوم را به باز شدن زمان دفع اندازه گیری کند.
• سونوگرافی آنورکتال: با قرار دادن یک پروب سونوگرافی کوچک با نوک بالون در رکتوم انجام می شود. تصاویری از اسفنکترهای مقعدی با خارج شدن پروب اولتراسوند گرفته می شود.
• دفکوکرافی: برای این آزمایش باریم مایع در کولون و رکتوم با یک لوله رکتوم کوچک در حالی که روی تخت دراز کشیده اید قرار داده می شود. پس از برداشتن لوله رکتوم، از شما خواسته می شود که روی توالت مخصوص بنشینید. در حالی که روی توالت نشسته اید یک فیلم اشعه ایکس تهیه می شود. از شما خواسته می شود که سرفه کرده، باسن را منقبض کرده و محتویات رکتوم خود را خارج کنید. پس از اجابت مزاج، از شما خواسته می شود که برای دفع مدفوع زور بزنید.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این روش که مشابه سونوگرافی رکتال بوده، می‌تواند از اسفنکترهای مقعدی با یک پروب کوچک در راست روده شما عکس بگیرد. مانند دفکوگرافی باریم، MRI همچنین دکتر می‌تواند تصاویری از عضلات کف لگن و رکتوم را در حالی که عضلات را فشار می‌دهید و محتویات را بیرون می‌آورد، دریافت کند. این تصاویر پس از افزودن ژل اولتراسوند در رکتوم شما به دست می آید.
• پروکتوسیگموئیدوسکوپی: پزشک شما از یک لوله بلند و باریک با یک دوربین فیلمبرداری کوچک متصل شده برای بررسی رکتوم و سیگموئید استفاده می کند. این آزمایش می تواند التهاب، تومور یا بافت اسکار که ممکن است باعث بی اختیاری مدفوع شود را شناسایی کند.
• الکترومیوگرافی مقعدی (EMG): الکترودهای سوزنی ریز در عضلات اطراف مقعد وارد شده تا آسیب عصبی را شناسایی کنند.

سوالات متداول