خونریزی دستگاه گوارش (GI) علائمی از اختلالات دستگاه گوارش از جمله ریفلاکس، زخم و سرطان مقعد یا روده است. این عارضه می تواند در هر بخشی از دستگاه گوارش که از دهان تا مقعد امتداد دارد، رخ دهد. خونریزی می تواند خفیف و مداوم باشد یا به طور ناگهانی رخ داده و خطری برای تهدید زندگی باشد.
مطلب پیشنهادی: بیماریهای گوارشی
خونریزی گوارشی چیست؟
خونریزی گوارشی زمانی است که خون از هر کدام از اندام های داخلی بدن بیمار از طریق دستگاه گوارش دفع می شود. این عارضه می تواند از هر بخشی از دستگاه گوارش که از دهان شروع شده و تا مقعد امتداد دارد اتفاق بیفتد.
خونریزی دستگاه گوارش فوقانی ناشی از مشکلات زیر است:
- مری.
- معده.
- دوازدهه (اول قسمت روده کوچک).
خونریزی روده کوچک ناشی از مشکلات زیر است:
- ژژونوم (اختلالی در قسمت میانی روده کوچک).
- ایلئوم (آخرین بخش روده کوچک).
خونریزی دستگاه گوارش از وجود مشکلات در قسمت های زیر ناشی می شود:
انواع
از آنجا که این عارضه ممکن است در قسمت های مختلفی از دستگاه گوارش ایجاد شده و دلایل مختلفی هم داشته باشد، می تواند در هر بیمار به یک شکل ظاهر شود. در نتیجه انواع گوناگونی دارد که شامل موارد زیر هستند:
- حاد: خونریزی مقعدی شدید و ناگهانی که نشانه اورژانسی از یک وضعیت جدی پزشکی است.
- مزمن: خونریزی یا خون در مدفوع که برای مدت طولانی وجود داشته و کم نمی شود.
- مخفی: نوعی خونریزی که به دلیل میکروسکوپی بودن آن قابل مشاهده نیست، اما می توانید علائم از دست دادن خون GI (مانند مقدار کم گلبول های قرمز) را در آزمایشات آزمایشگاهی مشاهده کنید.
- آشکار: نشانه های قابل مشاهده خونریزی دستگاه گوارش، از جمله رنگ های غیر طبیعی یا مواد موجود در مدفوع. همچنین ممکن است باعث استفراغ خونی شود.
- مبهم: زمانی که آزمایش آندوسکوپی استاندارد منبع خونریزی دستگاه گوارش را نشان نمی دهد ولی خود بیماری احساس خروج خون از بدن دارد.
علت خونریزی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش
بیماریهایی که بر ناحیه فوقانی دستگاه گوارش تاثیر می گذارد و می تواند باعث خونریزی شود عبارتند از:
- بیماری کرون.
- سرطان مری.
- واریس مری.
- ازوفاژیت.
- گاستریت
- تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST).
- GERD (ریفلاکس مزمن اسید).
- سرطان کبد.
- سرطان پانکراس.
- زخم معده
- سرطان معده.
علت خونریزی از قسمت تحتانی دستگاه گوارش
بیماریهایی که باعث خونریزی از ناحیه تحتانی دستگاه گوارش یا مقعد می شوند، عبارتند از:
- بواسیر یا هموروئید
- آبسه مقعدی (رکتال)
- سرطان روده بزرگ
- فیستول آنال
- دیورتیکولیت و دیورتیکولوز
- شقاق یا زخم مقعدی
- زگیل مقعدی
- پولیپ روده بزرگ
- سرطان مقعد
علائم خونریزی دستگاه گوارش چیست؟
علائم خونریزی گوارشی به منبع و شدت آن بستگی دارد.
ممکن است تجربه کنید:
- گرفتگی شکم.
- مدفوع تیره رنگ یا مدفوع معمولی همراه خون در آن.
- ظاهری رنگ پریده بدون داشتن افت فشار.
- تنگی نفس.
- ضعف و خستگی مزمن
- استفراغ با خون در آن یا ماده ای که شبیه تفاله قهوه است.
آیا علائم خونریزی حاد متفاوت است؟
علائم خونریزی گوارشی حاد به طور ناگهانی ظاهر می شوند و اغلب شدید هستند. در صورت مشاهده موارد زیر بسیار مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید:
- سرگیجه یا غش (سنکوپ).
- مشکل در ادرار کردن یا بی اختیاری مدفوع.
- نبض تند، که می‌تواند باعث شود احساس اضطراب داشته باشید یا قلبتان تند تر از حالت نرمال ضربان داشته باشد.
- شوک یا پانیک های عصبی، که زمانی رخ می دهد که جریان خون کافی به اندام های شما وجود نداشته باشد.
چه زمانی باید برای خونریزی گوارشی به دکتر مراجعه کنم؟
شما همیشه باید خونریزی مقعدی را با دکتر در میان بگذارید، زیرا ممکن است نشانه از یک بیماری جدی باشد.
به دنبال مراقبت فوری پزشکی باشید، در صورتی که موارد زیر را تجربه کردید:
- خونریزی بسیار شدید است
- علائم شوک مانند تنفس سریع، تنگی نفس، سرگیجه، حالت تهوع یا گیجی دارید
- دفع مدفوع سیاه یا قرمز تیره دارید
- استفراغ شما حاوی خون یا چیزی شبیه تفاله قهوه است
- غش کردن های گاه به گاه
- احساس درد شدید در مقعد
- خونریزی شدید مقعدی همراه با دردهای بد معده، تب، ضعف، حالت تهوع دارید یا نداشتن حس دفع
روش تشخیص خونریزی گوارشی
معمولا پزشکان نسبت به علائم فرد و معاینه فیزیکی یک ارزیابی کلی از وضعیت فرد انجام می دهند. برای شناسایی منبع خونریزی و شدت آن، حتما باید تحت آزمایش قرار بگیرید.
این آزمایشات عبارتند از:
- کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی روشی برای بررسی علائم خونریزی دستگاه گوارش تحتانی است. در این روش پزشک از آندوسکوپ هایی استفاده کرده که از مقعد عبور می کنند.
- آزمایش خون: با استفاده از نمونه خون علائم این بیماری مانند کم خونی را بررسی می کند.
- آزمایش خون مخفی مدفوع (FOBT): نوعی آزمایش آزمایشگاهی است که علائم خون را در نمونه مدفوع بررسی می کند.
- سی تی اسکن CT SCAN: شامل تصویربرداری پیچیده از دستگاه گوارش بوده که به شکل تولید نمای دو بعدی و سه بعدی از روده ها عمل می کند.
- اشعه ایکس: از دستگاه گوارش فوقانی یا تحتانی شما برای بررسی علائم خونریزی یا سایر شرایط عکس می گیرد. در این آزمایش‌ها از محلول کنتراست باریم استفاده می‌شود که مشاهده روده ها و دستگاه گوارش را در اشعه ایکس آسان‌تر می‌کند.
- آندوسکوپی فوقانی: روشی برای بررسی علائم خونریزی دستگاه گوارش فوقانی است. از یک لوله بلند با دوربین و فیبر نوری در نوک آن (اندوسکوپ) استفاده می کند.
- آنژیوگرافی: یک نوع آزمایش تصویربرداری است که از رنگ برای دیدن راحت تر رگ‌های خونی دستگاه گوارش استفاده می کند.
- آندوسکوپی کپسولی: شامل بلعیدن دوربینی به اندازه قرص است. همانطور که در امتداد دستگاه گوارش حرکت می کند، عکس می گیرد. شما دوربین را از طریق اجابت مزاج دفع می کنید.
روشهای پیشگیری
اقداماتی که می توانید برای محافظت از خود در برابر پیشگیری از خونریزی روده ها انجام دهید عبارتند از:
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و آسپرین فقط در صورت لزوم.
- محدود کردن مصرف الکل
- اگر به طور منظم از سیگار یا تنباکو استفاده می کنید، مصرف آن را ترک کنید.
- روش های درمانی برای حفظ علائم بیماری های گوارشی، مانند دیورتیکولیت، که نتیجه مثبت از آن گرفتید.
- بررسی عفونت هایی مانند هلیکوباکتر پیلوری، در صورتی که فرد در معرض خطر باشد، این باکتری می تواند باعث ایجاد زخم شود.
راه های درمان خونریزی دستگاه گوارش
روش های درمان خونریزی دستگاه گوارش به عوامل و شدت خونریزی بستگی دارد. در ادامه، تمام روش های درمان خونریزی دستگاه گوارش را برای شما توضیح می دهیم:
- داروهای ضد اسید: در بسیاری از موارد، خونریزی دستگاه گوارش به علت زخم معده یا اثنی عشر است. در این موارد، داروهای ضد اسید مانند پروتون پمپ‌ها و هیستامین H2 می توانند بهبود خونریزی را تسریع کنند.
- داروهای ضد التهاب: در صورت وجود التهاب در دستگاه گوارش، داروهای ضد التهاب مانند آسپرین و ناپروکسن ممکن است باعث خونریزی شوند. در این موارد، پزشک ممکن است داروهای دیگری مانند استروئیدها را تجویز کند.
- تزریقات عروقی: در صورت وجود خونریزی شدید، پزشک ممکن است تزریقات عروقی از داروهایی مانند ادرنالین یا ترانکسامیک اسید را تجویز کند. این داروها باعث افزایش فشار خون در عروق و کاهش خونریزی می شوند.
- ترمیم جراحی: در برخی موارد، خونریزی دستگاه گوارش به علت وجود زخم یا سوراخ در دیواره روده است. در این موارد، پزشک ممکن است با استفاده از جراحی ترمیمی، بخش آسیب دیده را تعمیر کند.
- انعقاد خون: در صورت خونریزی شدید، پزشک ممکن است به شما داروهایی مانند هپارین یا وارفارین تجویز کند تا خون شما را انعقاد بدهد و خونریزی را کاهش دهد.
- پایش و مراقبت های پس از درمان: پس از درمان خونریزی دستگاه گوارش، پایش و مراقبت های پس از درمان می تواند بهبود سریع تر و کاهش خطر بازگشت خونریزی را تضمین کند.
