دیدن خون در ادرار که در پزشکی با نام هماچوری Hematuria نام برده می شود، می تواند یک اتفاق نگران کننده باشد. شاید در برخی افراد سریع برطرف شود، ولی به طور کلی خون در ادرار ناشی از یک اختلال جدی در بدن است و نباید از آن چشم پوشی شود.
اگر خون در ادرار به طور واضح قابل مشاهده باشد، به آن هماچوری ناخالص گفته می شود. حال اگر این لخته های خونی فقط در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده باشند ، به این عارضه (هماچوری میکروسکوپی) گفته می شود. در هر صورت ، تعیین دلیل خونریزی و مراجعه به پزشک بسیار مهم است.
علت خون در ادرار یا هماچوری
زمانی که فرد دچار این عارضه می شود، کلیه ها یا سایر قسمت های دستگاه ادراری اجازه داده اند که خون به ادرار نشت کند. این نشت کردن می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از جمله:
عفونت دستگاه ادراری (مثانه)
این مورد زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن شما شده و در مثانه شما تکثیر شوند. این علائم می تواند شامل تمایل مداوم به ادرار ، درد و سوزش همراه با ادرار و بوی خیلی بد باشد. برای برخی از افراد ، به ویژه افراد مسن ، نشانه بیماری ممکن است تنها با میکروسکوپی قابل مشاهده باشد.
فیستول واژن در زنان
یکی از علت های اصلی خون در ادرار در زنان، فیستول واژن یا واژینال می باشد که می تواند منجر به خونریزی شود.
مطلب پیشنهادی: درمان فیستول با لیزر / فیستول چیست؟
عفونت کلیه (پیلونفریت)
این مورد هنگامی می تواند اتفاق بیفتد که باکتری ها از جریان خون به کلیه ها وارد شده یا از حالب به کلیه ها منتقل شوند. علائم و نشانه ها اغلب به عفونت مثانه شباهت دارند ، گرچه احتمالاً عفونت کلیه در اکثر افراد باعث ایجاد تب و پهلو درد می شود.
سنگ کلیه
مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ ، گاهی اوقات در دیواره های کلیه یا مثانه شما جمع شده و به مرور زمان ، این شن ریزه ها می توانند به سنگ های کوچک و سخت تبدیل شوند. سنگ ها به طور کلی بدون درد هستند ، بنابراین اغلب افراد متوجه آنها نمی شوند. مگر اینکه باعث انسداد شوند یا در حال دفع باشند. در این صورت سنگ کلیه می تواند باعث درد شود. همچنین می تواند باعث خونریزی شدید یا به شکل هماچوری میکروسکوپی شود.
پروستات بزرگ شده
غده پروستات که درست زیر مثانه و قسمت بالای مجرای ادرار قرار دارند، اغلب با نزدیک شدن مردان به میانسالی بزرگ می شوند. سپس مجرای ادرار را فشرده کرده و تا حدی جریان ادرار را مسدود می کند. علائم و نشانه های بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) شامل:
- اشکال در ادرار کردن
- نیاز فوری یا مداوم به دفع ادرار
- وجود خون قابل مشاهده یا میکروسکوپی در ادرار
- احساس درد در بیضه ها و آلت تناسلی
- داشتن انزال دردناک
وجود زگیل تناسلی در مجرا ادرار
زگیل تناسلی چیست؟ زائده های کوچک و گوشتی هستند که در اثر ابتلا فرد به ویروس زگیل تناسلی که همان اچ پی وی می باشد، به وجود می آید. این ویروس می تواند طی یک مقاربت جنسی یا تماس سطحی ناحیه تناسلی فرد آلوده با فرد سالم انتقال پیدا کند.
در صورتی که این زائده ها در مجرای ادراری ایجاد شده و دچار خراش یا آسیب شوند، ممکن است خون خارج شده از آنها همراه با ادرار دفع شود. توجه کنید که در این مورد بیماران سوزش و درد مجرای ادرار را همواره حتی زمانی که دستشویی نمی روند نیز دارند.
مطلب پیشنهادی: لیزر زگیل تناسلی و درمان / زگیل تناسلی مردان / زگیل تناسلی زنان
سرطان
خونریزی قابل مشاهده در ادرار ممکن است نشانه پیشرفته سرطان کلیه ، مثانه یا پروستات باشد. متاسفانه در مراحل اولیه ، زمانی که این سرطان ها قابل درمان هستند ، علائم و نشانه ها ندارند.
از دیگر علت های خون در ادرار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انواع مریضی های مربوط به کلیه
- اختلالات ارثی
- آسیب یا التهاب کلیه
- تمرین های ورزشی سخت
- مصرف تعدادی از داروهای خاص مانند آسپرین، پنی سیلین، هپارین، سیکلوفسفامید و فنازوپیریدین
در برخی موارد هم ممکن است علت مشخصی برای مشاهده خون در ادرار یافت نشود.
علائم خون در ادرار
طبق گزارش سایت پزشکی webmd اگر فرد دچار خون در ادرار شده باشد، به جای رنگ زرد کمرنگ ، ممکن است صورتی ، قرمز ، قرمز مایل به قهوه ای باشد. پزشکان در این موارد این عارضه را هماچوری ناخالص می نامند.
گاهی اوقات هم، این گلبول های قرمز خونی در حالت عادی قابل مشاهده نیستند و نمونه ادرار باید در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ های حرفه ای بررسی شود. این عارضه در علم پزشکی هماچوری میکروسکوپی نام دارد. در برخی از موارد نیز ممکن است بدون علائم باشد. عواملی مانند کم آبی، مصرف مقدار زیادی نمک، شرایط دستگاه گوارش مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو، مشکلات تیروئید و اضافه وزن می تواند خطر ابتلا به سنگ را در فرد افزایش دهد.
عوامل خطر برای افزایش ابتلا به این بیماری
تقریباً افراد در تمامی مرحله های سنی از جمله کودکان و نوجوانان می توانند دچار دفع خون در ادرار شوند. عواملی که این احتمال را بیشتر می کنند عبارتند از:
- سن : بسیاری از مردان بالای 50 سال به دلیل بزرگ شدن غده پروستات ، به هماچوری دوره ای مبتلا می شوند.
- عفونت و التهاب کلیه : پس از عفونت ویروسی یا باکتریایی (گلومرولونفریت) یکی از دلایل اصلی وجود خون قابل مشاهده در ادرار در کودکان است.
- سابقه خانوادگی : اگر سابقه خانوادگی بیماری کلیه یا سنگ کلیه داشته باشید ، ممکن است شما هم مستعد خونریزی ادرار باشید.
- داروهای خاص : آسپرین ، مسکن های ضد التهاب غیر استروئیدی و آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین شناخته شده است که خطر خونریزی ادرار را افزایش می دهد.
- تمرین های ورزشی دشوار : دوندگان دو میدانی مستعد خونریزی ادراری ناشی از ورزش هستند. در حقیقت ، این شرایط را بعضی اوقات هماچوری جوگر می نامند. اما هر کسی که به سختی کار می کند ، می تواند علائم مشابه را تجربه کند.
روش تشخیص خون در ادرار (هماچوری)
برای تشخیص دقیق این عارضه پزشک در مورد سابقه پزشکی بیمار سوال می کند و متناسب با علائم، سن، سابقه پزشکی، علت و فاکتورهای دیگر آزمایشاتی را تجویز می کند. این آزمایشات عبارتند از :
- آزمایش ادرار : نمونه ای از ادرار را برای آزمایش می فرستد. به این عمل آنالیز ادرار گفته می شود. این آزمایشات ممکن است شامل سیتولوژی باشد که در آن تکنسین آزمایشگاه از میکروسکوپ برای یافتن سلولهای غیر معمول استفاده می کند.
- آزمایش خون : اگر دکتر آزمایش خون برای یافتن مواد زائد در کلیه ها تجویز کند، می تواند نشانه ای از بیماری کلیه باشد.
همچنین ممکن است به آزمایشات دیگری از جمله:
- سی تی اسکن یا اسکن توموگرافی کامپیوتری : نوع خاصی از اشعه ایکس است که می تواند در یافتن سنگ ، تومور و سایر مشکلات در مثانه ، کلیه ها و حالب ها کمک کند.
- سونوگرافی کلیه : این آزمایشات با استفاده از امواج صوتی تصویری از کلیه شما ایجاد می شوند.
- سیستوسکوپی : پزشک شما یک لوله کوچک با دوربین را از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه وارد می کند. آنها ممکن است از نمونه های بافتی (نمونه برداری) برای بررسی سلولهای غیر معمول یا سرطانی استفاده کنند.
- نمونه برداری از کلیه : تکنسین نمونه ای از بافت کلیه را در زیر میکروسکوپ برای مشاهده علائم بیماری کلیه بررسی می کند و نتایج را در اختیار شما قرار می دهد.
درمان خون در ادرار
درمان هماچوری نسبت به علت ایجاد عارضه متفاوت است و با تشخیص دقیق پزشک متخصص بهترین راه انتخاب می شود. اگر این مورد مربوط به عفونت مجرای ادراری باشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. اگر پروستات نقشی در ایجاد این بیماری داشت، روشهای درمان پروستات در نظر گرفته می شود. اگر علت خون در ادرار مرتبط با سنگ کلیه و مثانه باشد، شوک درمانی برای شکستن سنگ ها راه درمانی مناسب است. لازم است که پس از فرآیند درمان، مجدد برای انجام آزمایش به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که عامل بیماری از بین رفته است.
