سندرم دفع سخت مدفوع چیست؛ علائم + درمان خانگی

سندرم دفع سخت مدفوع یا (ODS که به انگلیسی مخفف عبارت obstructed defecation syndrome می باشد) یک اختلال عملکردی هنگام اجابت مزاج یا همان دفع مدفوع است. افراد مبتلا به ODS در تخلیه روده خود مشکل دارند که در نتیجه منجر به یبوست می شود. ممکن است این عارضه به دلایل مختلفی پیش بیاید، که سر منشا جسمی و روانی داشته باشد. درمان معمولا محافظه کارانه و جامع است، اما گاهی اوقات نیاز به جراحی است.

سندرم دفع سخت مدفوع چیست؟

سندرم دفع سخت به معنای مشکل در دفع مدفوع است. همانطور که گفته شد این عارضه می تواند به دلایل مختلفی، هم جسمی و هم روانی باشد. افراد مبتلا به سندرم مدفوع انسدادی (ODS) احساس می‌کنند که وقتی نیاز به دفع دارند، نمی‌توانند مدفوع کنند، به اندازه کافی دفع ندارند یا زمان اجابت مزاج تمام مدفوع آنها خارج نمی شود. این افراد از یبوست رنج می برند، اما گاهی اوقات هم ناراحتی هایی مانند بی اختیاری مدفوع دارند.

این بیماران زمان زیادی را در توالت می گذرانند، منتظرند یا زور می زنند تا اجابت مزاج داشته باشند. با گذشت زمان، فشار بیش از حد و دفع مدفوع سفت می تواند عضلات و اعصاب اطراف مقعد را درگیر کرده یا بدتر کند که باعث ایجاد مشکلات جدی تری از جمله بواسیر (هموروئید) یا شقاق مقعدی شود.

علائم سندرم دفع مدفوع چیست؟

نشانه هایی که می توانید با داشتن آنها متوجه شوید به این عارضه دچار شدید یا نه شامل موارد زیر می شوند:

• حس دفع دارید اما نمی توانید.
• مدفوع کردن کار سخت و یا دردناکی برایتان شده است.
• زمان دفع حس می کنید که مدفوع به طور کامل خارج نشده است.
• چیزی مانع از خروج مدفوع شما می شود.

در این هنگام ممکن است بیماران موارد زیر را تجربه کنند:

• مدت زیادی صبر کنید تا مدفوع بیرون بیاید.
• از انگشتان خود برای بیرون آمدن مدفوع استفاده کنید.
• از ملین ها یا روش تنقیه برای مدفوع استفاده کنید.

مطلب پیشنهادی: تشخیص علت درد مقعدی و روش های درمان و کاهش درد در مقعد

در این راستا سندرم دفع سخت ممکن است باعث موارد زیر شود:

• یبوست.
• بی اختیاری مدفوع.
• ناراحتی مداوم
• اضطراب یا افسردگی.

همچنین ممکن است علائم دیگری همراه با این سندرم به وجود بیایند:

• رکتوم ملتهب یا متورم.
• درد و اتساع شکم.
• درد مقعدی
• حالت تهوع، احساس خستگی و بی اشتهایی.

چرا نمی توانم مدفوع کنم؟

سندرم دفع سخت دلایل زیادی دارد، هم ارگانیک و هم عملکردی. علل ارگانیک و مکانیکی شامل مواردی مانند نقص آناتومیک و انسداد فیزیکی است. علل عملکردی سر منشائی مانند مغز و سیستم عصبی دارد. اغلب هر دو نوع درگیر هستند و یک نوع ممکن است باعث نوع دیگری شده باشد.

علت مکانیکی

دلایل مکانیکی سندرم دفع سخت عبارتند از:

• فتق پرینه. زمانی که اندام های شکم یا لگن از کف لگن شما بیرون می زند.
• افتادگی اندام لگن. زمانی که یکی از اندام های لگنی شما از جای خود افتاده و به سمت رکتوم یا مقعد مایل شده است (پرولاپس رکتوم، انواژیناسیون رکتوم، رکتوسل).
• سندرم زخم رکتوم منفرد. یک یا چند زخم در رکتوم شما.

مطلب پیشنهادی: درمان بیرون زدگی مقعد یا روده (پرولاپس رکتوم)

علت عملکردی

علت عملکردی عبارتند از:

• آنیسموس (اجابت مزاج دیس سینرژیک). ناتوانی در شل کردن عضلات اسفنکتر و یا فشار کافی برای تخلیه روده.
• حساسیت کم رکتوم از دست دادن حس در راست روده، احتمالاً به دلیل آسیب عصبی.
• اختلالات روانی. اضطراب، افسردگی، فوبیا، OCD (اختلال وسواس فکری اجباری) و اختلالات گوارشی.

هر یک از اینها ممکن است علل اولیه یا اثرات ثانویه انسداد مدفوع باشد.

همچنین ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• بارداری و زایمان.
• جراحی در ناحیه لگن شما
• آسیب تروماتیک یا سوء استفاده.

روش های تشخیص و آزمایشات سندرم دفع سخت چیست؟

هنگامی که برای پزشک به طور کامل علائم خود را شرح دادید، آزمایشاتی را برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش دیجیتالی رکتوم. این اولین روش است که معمولاً یک معاینه فیزیکی با استفاده از انگشتان دستکش روغن کاری شده است. پزشک در آزمایش دیجیتالی رکتوم می‌تواند به دنبال انسداد، علل درد و نشانه‌های افتادگی اندام باشد و همچنین رفلکس‌های عضلانی شما را آزمایش کند.
• دفکوگرافی. تصویربرداری با اشعه ایکس یا ام آر آی از داخل بدن شما در حالی که سعی می کنید مدفوع کنید. تکنسین مراقبت های بهداشتی شما یک ماده پزشکی را به مقعد شما تزریق می کند تا مانند مدفوع به بیرون فشار دهید. شما این کار را در یک اتاق عکاسی خصوصی انجام خواهید داد در حالی که اعضای بدن شما را روی صفحه کامپیوتر در بیرون تماشا می کنند.
• مانومتری آنورکتال. این تست میزان کارکرد عضلات و اعصاب شما برای بیرون راندن مدفوع را اندازه گیری می کند. یک کاتتر با یک بالون متصل به رکتوم شما وارد می شود و بالون با آب گرم باد می شود. انتهای دیگر کاتتر به دستگاهی متصل است که فعالیت عضلانی شما را اندازه گیری می کند.

روش های درمان

از آنجایی که دلایل سندرم دفع سخت پیچیده بوده و عوامل زیادی در آن دخیل هستند، روش های درمان چند جانبه ای برای رفع این عارضه به کار گرفته می شود. اکثرا در موارد بسیار حاد جراحی لازم بوده و این سندرم در خانه با روش هایی که پزشک معرفی می کند قابل درمان است. در برخی موارد ممکن است حتی بعد از جراحی این عارضه برگردد.علائم ممکن است ادامه یابند یا عود کنند. اغلب هنوز عوامل دیگری برای رسیدگی وجود دارد که شاید هنوز کشف نشده باشد.

برای همه افراد، ارائه دهندگان پزشک درمان را با توصیه های زیر شروع می کند:

• فیبر رژیمی بیشتر، به مقدار 30 تا 40 گرم در روز.
• مصرف آب بیشتر، با هدف بیش از 2 لیتر در روز.
• نرم کننده یا ملین مدفوع، تنقیه خانگی و آبیاری روده بزرگ.
• یوگا و تکنیک های آرام سازی هدایت شده.

برای علائم عصبی و روان تنی که تا دو سوم افراد را تحت تاثیر قرار می دهد، روشهای زیر را توصیه میکند:

• درمان بیوفیدبک، به ویژه برای آنیسموس و اختلال عملکرد کف لگن.
• روان درمانی، در صورت نیاز.

برای مشکلات آناتومیکی مانند افتادگی اندام، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ممکن است در صورت شکست سایر درمان ها، جراحی را توصیه کنند. رویه های ممکن عبارتند از:

• کولپورافی خلفی برای رکتوسل، برای بازگرداندن رکتوم افتاده به جای خود.
• برداشتن رکتوم ترانس مقعدی (STARR) برای رکتوسل و انواژیناسیون، برای تقویت دیواره اتصال آنورکتال قدامی.
• رکتوپکسی برای پرولاپس رکتوم، بازگرداندن راست روده به موقعیت طبیعی خود، برای تقویت عضله های آن. گاهی اوقات، این روش همچنین شامل برداشتن بخشی از کولون شما می شود.

منبع خارجی مقاله سندرم دفع سخت: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22089-obstructed-defecation