سلامت دستگاه گوارش برای احساس شادی، سلامت و خوب بودن بدن هر فرد ضروری است. از این رو برخی از افراد برای پاکسازی روده بزرگ یا شستشو کولون خود به پزشک مراجعه کرده و این سوال را دارند که آیا می شود شستشو کولون را در خانه هم انجام داد؟
یکی از اندام های مهم در دستگاه گوارش روده بزرگ است که کولون نیز نامیده می شود. سلامت روده بزرگ بخش مهمی از سلامت دستگاه گوارش است.
برخی از افراد ادعا می کنند که روده بزرگ باید برای داشتن سلامت گوارشی بهتر و رعایت بهداشت مقعد تمیز شود. با این حال، این موضوع اثبات نشده و مقالات علمی زیادی در این باره ثبت نشده است.
مطلب پیشنهادی: انواع قرص برای تخلیه روده و معده (بدون عوارض)
پاکسازی روده بزرگ یا کولون چیست؟
پاکسازی کولون شامل شستشوی روده بزرگ با حجم زیادی از مایع مخصوص است. بیمارانی که معمولا پاکسازی روده انجام می دهند، یبوست شدید مقاوم به مصرف ملین دارند. شستشو و تخلیه مدفوع از روده بزرگ می تواند باعث تسکین فوری علائم ناخوشایند در این افراد شود.
در طول پاکسازی روده بزرگ، مقادیر زیادی آب گاهی تا حدود 60 لیتر و احتمالاً مواد دیگری مانند گیاهان یا قهوه از طریق روده بزرگ خارج می شود.
اثرات پاکسازی کولون
در بعضی از موارد پاکسازی روده مفید بوده و ممکن است به مشکلاتی مانند یبوست یا حرکات نامنظم روده کمک کند. معمولا افرادی که برای پاکسازی روده اقدام می کنند، بر این باورند که این کار باعث حذف سموم و انگل ها به علاوه تقویت سیستم ایمنی بدن می شود، ولی لازم است بدانید که این موضوع اثبات نشده و دلیل علمی برای آن وجود ندارد.
لازم به ذکر است که پاکسازی روده (کولون) برای تمام افراد مفید نبوده و در مواردی که بدون تشخیص دقیق پزشک انجام شود، برای مراجعه کننده ضرر دارد.
علاوه بر اثرات مثبتی که می تواند داشته باشد پاکسازی روده همراه با عوارض جانبی مانند نفخ، گرفتگی عضلات شکمی، اسهال، حالت تهوع و استفراغ است. برخی دیگر از عوارض جانبی این کار عبارتند از:
- عفونت
- کم آب شدن بدن
- سوراخ شدن یا پارگی رکتوم
- در صورت ابتلا به بیماری های کلیوی یا قلبی می تواند در حالت الکترولیت ها تغییر ایجاد کند.
مطلب پیشنهادی: بیماری ها و مشکلات گوارشی + درمان و علائم
بهترین قرص پاکسازی روده
مناسب ترین قرص برای پاکسازی روده بیزاکودیل Bisacodyl است که با نام تجاری دولکولاکس Dulcolax شناخته شده و در تمام داروخانه های سراسر کشور در دسترس است. علاوه بر قرص، شیاف بیزاکودیل هم دارای همین خاصیت می باشد که نسبت به قرص اثربخشی زودتری دارد.
شیاف و قرص بیزاکودیل جزو داروهای بدون نسخه به شمار می روند. از این رو به راحتی قابل تهیه هستند. اثر گذاری شیاف بیزاکودیل حدود 15 دقیقه پس از استفاده و اثربخشی قرص حدودا 10 تا 12 ساعت بعد از مصرف است. داشتن دل درد و احساس سوزش در مقعد جزء عوارض پس از استفاده است.
روش های طبیعی برای پاکسازی روده در خانه
پاکسازی روده در خانه در واقع با دو روش دارویی و تنقیه قابل انجام است. روش دارویی شامل استفاده از داروهای قرصی، مایع، پودر های حل شدنی در آب و شیاف می شود. ولی تنقیه لوازم خاص خود را دارد که فرد حتما باید با اطلاعات کامل و مشورت با پزشک از آن استفاده کند.
هدف اصلی از بکارگیری هر دو روش “تخلیه کامل روده” و پاکسازی و “تقویت کولون” است. این روش ها اگر با مشورت پزشک انجام شوند کاملا ایمن بوده و خطری برای فرد ندارد.
برای سلامتی لازم نیست هر روز یا حتی هر چند وقت یکبار پاکسازی روده بزرگ انجام دهید، اگر این کار بنابر تشخیص پزشک انجام شود می تواند کاملا مفید باشد.
نوشیدن آب و هیدراته نگه داشتن بدن
نوشیدن آب زیاد و هیدراته نگه داشتن بدن یک راه عالی برای تنظیم هضم درست غذا است. طبق تجربه افراد مختلف نوشیدن آب ولرم جوشیده به صورت ناشتا برای هیدراته ماندن بدن تاثیر خوبی دارد.
همچنین، سعی کنید مقدار زیادی از غذاهای پر از آب مصرف کنید. این رژیم غذایی می تواند شامل میوه ها و سبزیجاتی مانند هندوانه، گوجه فرنگی، کاهو و کرفس است.
در واقع، غذاهای آبکی زیادی وجود دارند که به پاکسازی روده به طور طبیعی از طریق رژیم غذایی کمک می کنند.
رژیم غذایی حاوی فیبر
فیبر یک ماده مغذی و به علاوه ضروری در رژیم غذایی است که اکثرا به اشتباه از خوردن آن صرف نظر کرده و کربوهیدرات ها را جایگزین آن می کنند. فیبر در غذاهای گیاهی کامل و سالم مانند میوه ها، سبزیجات، غلات، آجیل، دانه ها و غیره یافت می شود.
گیاهان حاوی سلولز منبع مطمئن و الیافی هستند که به “حجیم” شدن ماده اضافی در روده بزرگ کمک می کنند. آنها همچنین یبوست و روده های بیش فعال را تنظیم می کنند، در حالی که باکتری های مفید را به عنوان یک پری بیوتیک تقویت می کنند.
بهتر است در رژیم غذایی روزانه خود مقدار زیادی مواد غذایی با فیبر بالا داشته باشید که به سلامت روده بزرگ کمک می کند. آنها همچنین می توانند برای باکتری های روده نیز عالی باشند.
مطلب مرتبط: چه بخوریم تا بواسیر از بین برود + خوراکی های فیبردار مفید و مضر
شستشو با استفاده از آب نمک
نوشیدن آب نمک یکی از روش ها برای داشتن هضم بهتر و جلوگیری از مشکلاتی مانند یبوست است. همچنین کسانی که بی نظمی در دفع دارند می توانند با نوشیدن آب نمک یک روال منظم داشته باشند.
با این حال، به خاطر داشته باشید که شواهد علمی کمی وجود دارد که نشان دهد شستشوی آب نمک برای پاکسازی روده بزرگ موثر است.
قبل از خوردن صبحانه، 2 قاشق چایخوری نمک را با آب ولرم مخلوط کنید. برای اثربخشی بهتر اغلب از نمک دریا یا نمک هیمالیا استفاده می کنند.
با معده خالی به سرعت آب بنوشید و در عرض چند دقیقه ممکن است احساس رفتن به دستشویی داشته باشید.
این کار را صبح و عصر تکرار کنید و مطمئن شوید که بعد از تمیز کردن مدتی در خانه نزدیک دستشویی بمانید. ممکن است لازم باشد چندین بار به دستشویی بروید!
آبمیوه و اسموتی
نوشیدن آب میوه های طبیعی معمولا روش های محبوبی برای شستشو روده بزرگ می باشد. آبمیوه ها به دلیل داشتن آب کافی و مواد مغذی از میوه ها برای هیدراته نگه داشتن، هضم بهتر و حفظ آب بدن ضروری هستند.
در نتیجه مصرف متوسط آبمیوه و اسموتی ها می تواند برای بدن بسیار مفید باشد. همانطور که گفته شد مخلوط آب میوه حاوی مقداری فیبر و مواد مغذی است که به هضم غذا کمک می کند.
علاوه بر این، طبق تحقیقی در سال 2015 نشان داد که ویتامین C می تواند به پاکسازی روده بزرگ کمک کند. ویتامین C در بسیاری از میوه ها و سبزیجات اضافه شده به آبمیوه ها یافت می شود.
مواد غذایی حاوی نشاسته
نشاسته ها حاوی بافت هایی مقاوم تر فیبر ها هستند. آنها همچنین در غذاهای گیاهی مانند سیب زمینی، برنج، حبوبات، موز سبز و غلات یافت می شوند.
طبق تحقیقات نشاسته ها با تقویت میکروفلور روده بزرگ، آن را سالم نگه می دارند.
هر چند یک جنبه منفی وجود دارد که نشاسته های مقاوم در کربوهیدرات ها هستند. با این حال، اگر از یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات پیروی کنید، می توانید گزینه هایی را انتخاب کنید که باعث افزایش قند خون کمتری می شوند که شامل برنج و سیب زمینی است.
گنجاندن سیب زمینی و برنج در رژیم غذایی، مانند فیبر، می تواند برای پاکسازی روده بزرگ مفید باشد.
پروبیوتیک ها
افزودن پروبیوتیک به رژیم غذایی راه دیگری برای پاکسازی روده بزرگ است. با مصرف مکمل های پروبیوتیک می توانید پروبیوتیک های بیشتری دریافت کنید. همچنین، غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند ماست، پیراشکی سبزیجات آبپز، ترشی و سایر غذاهای خمیری مصرف کنید.
پروبیوتیک ها با کمک فیبر و نشاسته های مقاوم، باکتری های مفید را وارد روده می کنند. همچنین التهاب را مهار کرده و باعث تقویت نظم در دفع می شوند.
سرکه سیب نیز یک پروبیوتیک محسوب می شود که برای پاکسازی روده بزرگ مفید است. آنزیم ها و اسیدهای موجود در سرکه سیب ظاهراً باکتری های مضر را سرکوب می کنند.
دمنوش های گیاهی
چای های گیاهی قادر هستند از طریق روده بزرگ به سلامت دستگاه گوارش کمک کند.
گیاهان ملین مانند پسیلیوم، آلوئه ورا، ریشه گل ختمی و نارون می توانند برای رفع یبوست مفید باشند. قبل از استفاده از این گیاهان حتما با پزشک خود صحبت کنید و دستورالعمل ها را به دقت دنبال کنید در غیر این صورت، می توانند مضر باشند.
گیاهان دیگر مانند زنجبیل، سیر و فلفل هندی حاوی مواد شیمیایی گیاهی ضد میکروبی هستند. تصور می شود که ماده ها باکتری های بد را سرکوب می کنند.
روغن ماهی
از آنجا که روغن ماهی پر از خاصیت بوده و همچنین حاوی چربی های مفید و امگا 3 می باشد، قادر بوده سموم و مواد زائد را از بدن دفع کند. طی یک دوره استفاده درست از روغن ماهی می توانید همچنین از ابتلا به انواع بیماری های کبدی جلوگیری کنید.
تاثیر پاکسازی روده بر پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقعدی
از آنجا که مقعد بخش انتهایی روده بزرگ می باشد، رعایت نکات بهداشتی و تمیز نگه داشتن روده به جلوگیری از ابتلا به هر گونه بیماری های نشیمنگاهی کمک می کند.
برخی از این بیماری ها عبارتند از:
- بواسیر یا هموروئید: سیاهرگ های بادکرده در بخش انتهایی راست روده
- شقاق مقعدی: در صورت عدم رعایت بهداشت و هضم نادرست غذا که منجربه یبوست می شود راست روده زخم می شود که به آن شقاق مقعدی می گویند.
- سرطان کولون: این سرطان که به عنوان سرطان رکتوم هم شناخته می شود در اثر پولیپ های آلوده و پیش سرطانی در راست روده ایجاد می شود.
- فیستول: عارضه فیستول مقعدی یک کانال چرکی و عفونی است که مقعد و عضو مجاور آن را به یکدیگر وصل می کند. این بیماری می تواند در اثر وجود عفونت در روده بزرگ بدتر شود.
قبل از انجام پاکسازی طبیعی روده بزرگ چه نکاتی را باید بدانید؟
قصد دارید برای پاکسازی روده اقدام کنید؟ انجام این کار با روشهایی ملایم در خانه معمولا بی خطر است. اگر سعی کنید چند روش بالا را همراه با یکدیگر انجام دهید می تواند خطراتی به همراه داشته باشد. اگر فشار خون بالا دارید و باید مصرف سدیم خود را کم نگه دارید، از شستشو با آب نمک اجتناب کنید.
با تشکر، مطلب مفیدی بود
عالی اقای دکتر مطالب مفید و کامل بود
آقای دکتر زارعی بنده چند روز وسط هشتی ام یا همان سر معده ام سوزش داشت تا اینکه دیشب با عرض پوزش اسهال شدید بعد تهوع شدید شدم .چندین نوبت ،کمی سر درد و تب خفيف به طوری که عین یه مرده شده بودم
الان هرچی می‌خورم بلافاصله میرم دستشویی و اب بدنم کلا رفته
نظر جناب عالی رو میخاستم
ممنونم
منم دقیقا علایم تو رو داشتم دکتر گفت عفونت روده است
سلام آقای دکتر من بیمار شما هستم هفته پیش جراحی شقاق داشتم شما توسعه کردید که روزی سه بار شستشو کنم اگر با فشار آب ولرم داخل روده را تمیز کنیم اشکالی ندارد
من عمل نخاعی انجام دادم دچار بیحسی شدم و همین مسئله باعث شده معده درد ویبوست شوم و اگر یکروز دفع انجام نشود پای چپ از زانو به پایین بقدری داغ می شود که انگاری اطو رویش گذاشتن ویا یخ یخ می شود ودر ضمن وانواع آزمایش و داروهای جور با جور اول شیمیایی و بعد سنتی توسط پزشکان متخصص استفاده کردم ولی نتیجه نگرفتم