اختلالات و مشکلات گوارشی به آن دسته از بیماری هایی گفته می شود که بر قسمت هایی از بدن از جمله دستگاه گوارش، مری تا راست روده، اندام های گوارشی کمک کننده از جمله پانکراس، کیسه صفرا و کبد اثر می گذارند. بیماری های گوارشی طیف وسیعی از عارضه های گوارشی مانند یبوست، ایسکمی روده، سندرم روده تحریک پذیر، سلیاک و بیماری کرون مانند التهاب روده را شامل می شوند.
مشکلات هضم و گوارش چیست؟
دستگاه گوارش یکی از قسمت های پیچیده و گسترده بدن است. دامنه آن از دهان تا راست روده متغیر است. سیستم هضم به بدن شما کمک می کند مواد مغذی و ضروری جذب شده و مواد زائد از بدن دفع شوند.
مانند اکثر بیماریها؛ اختلالات گوارشی نیز در دو دسته حاد و مزمن قرار می گیرند. مشکلات جزئی که بدون درمان رها می شوند می توانند به مرحله ی مزمن و جدی برسند.
از آنجا که دستگاه گوارش دامنه گسترده ای دارد، طبیعی است که بسیاری از مردم انواع بیماریهای گوارشی را با ناراحتی های دیگر جسمانی به اشتباه تشخیص دهند. پس برای رفع این عوارض و تشخیص درست حتما به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و از استفاده خودسرانه از داروهای گوارشی جداً دوری کنید.
انواع بیماری های گوارشی
از آنجا که دستگاه گوارش بسیار وسیع می باشد، بیماری هایی که قسمت های مختلفی از آن را درگیر می کنند، دارای اسامی خاصی هستند. از جمله:
یبوست مزمن
یبوست مزمن که در انگلیسی با نام Chronic constipation نام برده می شود، یکی از بیماری های شایع دستگاه گوارشی است. که به معنی مشکل در دفع مدفوع می باشد. این امر اغلب در مواقعی اتفاق می افتد که روده بزرگ نتواند مدفوع را از طریق لوله های دستگاه هضم عبور یا حرکت دهد. هنگام ابتلا به این عارضه شما ممکن است درد شکم ، نفخ و همچنین خروج گاز کمتر و همراه با درد داشته باشید.
رژیم پر فیبر ، آب و ورزش باعث جلوگیری از یبوست می شود. در مواردی جدی تر، دارو ها نیز می توانند نقش موثری در بهبودی وضعیت بدن شما داشته باشند.
مطلب پیشنهادی: درمان یبوست در خانه
بواسیر یا هموروئید
بیماری بواسیر یا هموروئید سیاهرگ هایی هستند که در اثر کشش، فشار عصبی و موارد مختلف دیگر در ناحیه مقعد و داخل کانال رکتوم که بخش انتهایی دستگاه گوارش می باشد، به وجود می آیند. اگر این سیاهرگ ها در داخل رکتوم باشند، هموروئید داخلی در خارج از آن هموروئید خارجی تلقی می شوند.
علائم اصلی این عارضه عبارتند از:
- احساس خارش در رکتوم و لبه های بیرونی
- برآمدگی و التهاب رگ ها در داخل یا خارج از مقعد
- حساس شدن پوست مقعد و احساس درد
حتما بخوانید! درمان بواسیر با لیزر یا عمل جراحی هموروئید داخلی سرپایی در تهران
شقاق یا فیشر
شقاق همان زخم شدن مقعد است که به دلیل یبوست مزمن یا عبور مدفوع سفت ایجاد می شود. این بیماری نسبت به انواع دیگر رایج تر است. زیرا تمام افراد برای یک بار هم که شده در زندگی خود به یبوست مبتلا شده اند که باعث زخم شدن مقعد آنها شده. ازآنجا که در 90% مواقع این زخم خود به خود ترمیم پیدا میکند، نگرانی خاصی از بابت فیشر وجود ندارد. ولی در موارد حاد علائم شقاق شامل موارد زیر است:
- سوزش و خارش مداوم به خصوص بعد از دفع
- خونریزی در صورت تحریک زخم
حتما بخوانید: درمان شقاق یا فیشر (قطعی و سریع)
عدم تحمل غذا
عدم تحمل غذایی زمانی اتفاق می افتد که سیستم گوارشی شما نتواند غذاهای خاصی را تحمل یا هضم کند. برخلاف آلرژی غذایی ، که می تواند باعث کهیر و مشکلات تنفسی شود ، عدم تحمل فقط بر هضم غذا تأثیر می گذارد.
علائم عدم تحمل غذا شامل موارد زیر است:
- نفخ یا گرفتگی عضلات
- اسهال
- سردرد
- سوزش سردل
- تحریک پذیری
- گاز معده
- استفراغ
سعی کنید در این موارد یک دفترچه برای خود تهیه کرده و غذاهایی که هضم آنها برایتان سخت می باشد را یادداشت کنید.
بیماری سلیاک ، به وجود آمدن اختلال در ایمنی ، یکی از انواع عدم تحمل غذایی است. هنگام خوردن گلوتن (پروتئین موجود در گندم ، جو و چاودار) باعث مشکلات گوارشی می شوید. افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید رژیم غذایی بدون گلوتن را دنبال کنند تا علائم و آسیب به روده کوچک را به حداقل برسانند.
سوزش معده یا سوزش سر دل
یکی از اتفاق هایی که گاهی اوقات برای بزرگسالان اتفاق می افتد، سوزش سر دل است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که اسیدهای معده به مری برگردند که باعث درد سینه و احساس سوزش می شوند.
اگر سوزش معده مکرر دارید ، ممکن است دچار ریفلاکس معده و مری شده باشید. این اتفاقات مکرر می توانند در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کرده و به مری آسیب برسانند.
علائم سوزش معده شامل موارد زیر است:
- ناراحتی قفسه سینه
- سرفه خشک
- طعم ترش در دهان
- گلو درد
- مشکل در بلعیدن
برای کنترل دل درد ممکن است به داروهایی نیاز داشته باشید. مری آسیب دیده می تواند بلع را دشوار کرده و بقیه دستگاه گوارش را هم مختل کند.
فیستول مقعدی
فیستول یک تونل یا کانال چرکی و پر شده از عفونت است که می تواند رکتوم که بخش انتهایی دستگاه گوارش است را به خارج از مقعدبه شکل سوراخی روی باسن وصل کند. این عارضه بسیار دردناک بوده و در صورت عدم اقدام به درمان عوارض جدی دارد.
علائم فیستول عبارتند از:
- التهاب پوست اطراف مقعد که ناشی از عفونت و تخریب بافت های اطراف ناحیه‌ی مقعد و خروج ترشحات چرک آلود است.
- خروج ترشحات بدبو از محل فیستول که ناشی از ترشحات بد بوی مدفوع و چرک است.
- درد که با ریتم ثابت و یا ضربان دار همراه با احساس سوزش به هنگام نشستن، حرکت کردن، اجابت مزاج و سرفه در مقعد و اطراف آن حس می‌شود.
- وجود آبسه های مکرر و دائمی در اطراف مقعد
حتما بخوانید! درمان سریع فیستول مقعدی با لیزر بدون بازگشت و قطعی
بیماری التهابی روده یا IBD
بیماری التهابی روده (IBD) نوعی تورم مزمن است. روده یکی دیگر از قسمتهای دستگاه گوارش است.
دو نوع بیماری التهابی روده وجود دارد:
بیماری کرون
عارضه کرون کل دستگاه گوارش از جمله روده کوچک و روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می دهد.
بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده است که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می شود که از معده شما تا مقعد شما گسترش می یابد. نواحی مختلف دستگاه گوارش در افراد مختلف می تواند تحت تأثیر قرار گیرد و اغلب به لایه های عمیق تر روده گسترش می یابد.
کولیت اولسراتیو
بیماری کولیت فقط روده بزرگ را درگیر می کند. کولیت اولسراتیو نوعی بیماری التهابی مزمن روده (IBD) است که در آن واکنش های غیر طبیعی سیستم ایمنی باعث التهاب و زخم در پوشش داخلی روده بزرگ می شود. کولیت اولسراتیو می تواند در هر سنی ایجاد شود، اما احتمال بروز این بیماری در افراد بین 15 تا 30 سال بیشتر است.
از نشانه های بارز بیماری التهابی روده درد شکم و اسهال می باشد. ولی گاهی اوقات هم با علائم زیر خود را نشان می دهد:
- خستگی
- عرق شبانه
- دفع ناقص مدفوع
- خونریزی دستگاه گوارش از رکتوم
- کاهش اشتها و کاهش وزن متعاقب آن
تشخیص و درمان عارضه التهابی روده در اسرع وقت بسیار مهم است. با انجام این کار نه تنها خودتان راحت می شوید ، بلکه درمان زود هنگام نیز از آسیب به دستگاه گوارش جلوگیری کرده و آن را کاهش می دهد.
اسهال
اسهال به مدفوع شل, آبکی و یا دفع مدفوع مکرر و خارج از حالت عادی یک مشکل نسبتا شایع است. خوشبختانه اسهال معمولاً کوتاه مدت است که بیش از چند روز طول نمی کشد. اما، هنگامی که اسهال هفته ها طول می کشد، معمولا نشان می دهد که مشکل دیگری هم در این اتفاق دخیل است. اگر شما هم جزو کسانی هستید که هفته ها این مشکل برایتان درد سر درست می کند، ممکن است دچار وضعیتی مانند سندرم روده تحریک پذیر، یا یک اختلال جدی تر مانند عفونت مداوم و بیماری التهابی روده شده باشید.
سندرم روده تحریک پذیر
به گزارش ویکی پدیا فارسی سندرم روده تحریک‌پذیر یا آی‌بی‌اِس (IBS) نوعی اختلال در عملکرد روده است که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات روده‌ای، بدون هرگونه علت ارگانیک دیگری، مشخص می‌شود. اسهال و یبوست می‌توانند علامت غالب باشند که ممکن است به صورت متناوب ظاهر شوند.
نوعی از این بیماری که در آن اسهال علامت غالب باشد IBS-D و نوعی که یبوست علامت غالب را تشکیل دهد IBS-C، نامیده و به نوعی که این دو علامت متناوباً ظاهر شوند IBS-A می‌گویند. آی‌بی‌اس ممکن است پس از یک عفونت به وجود آید که آن را آی‌بی‌اس پس از عفونت، یا IBS-PI نامند.
برای آگاهی از روش های درمان خانگی سندرم روده تحریک پذیر کلیک کنید.
رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک SIBO
SIBO یا رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها از روده بزرگ به روده کوچک مهاجرت می کنند و علائمی مانند موارد زیر را به وجود می آورند:
- نفخ
- یبوست
- اسهال
درمان بیماری SIBO شامل مصرف آنتی بیوتیک است، اما ممکن است شامل داروهایی برای کمک به هضم و رفع علت زمینه ای نیز باشد.
فردی که برای اولین بار علائم رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک را تجربه می کند باید فوراً با پزشک تماس بگیرد. پزشک می تواند به آنها در مورد اینکه چه داروها یا تغییراتی در شیوه زندگی ممکن است به وضعیت آنها کمک کند.
برای جلوگیری از ابتلا به اختلالات و مشکلات گوارشی چه باید کرد؟
در اینجا ما راهکارهایی را برای جلوگیری از مشکلات گوارشی و سلامت دستگاه گوارش به شما توصیه می کنیم که با عمل کردن به آنها می توانید بدن خود را ایمن نگه دارید:
محرک های گوارشی خود را بشناسید
موارد بسیاری وجود دارند که می توانند ناراحتی های گوارشی شما را تحریک کنند. این عوامل در افراد مختلف متفاوت است. می توانید با پرسیدن سوالاتی از این دسته عوامل محرک خود را بشناسید: به نظر می رسد کدام غذاها ، نوشیدنی ها و الگوی خوردن دستگاه گوارش شما را ناراحت می کند؟ به عنوان مثال ، قهوه ، لبنیات و نوشیدنی های گازدار ممکن است باعث گاز یا اسهال شوند.
رژیم غذایی خود را در حد متعادل نگه دارید
درست غذا خوردن می تواند به جلوگیری از مشکلات گوارشی کمک کرده و یا در صورت به وجود آمدن اختلال، دستگاه گوارش را تسکین دهد. دستورالعمل های پزشک خود را در مورد آنچه بخورید و از چه چیزهایی اجتناب کنید دنبال کنید. به اندازه وعده ها و همچنین تعداد دفعات و سرعت غذا خوردن خود توجه کنید.
اینکه چه چیزی برای رفع این مشکلات بخورید تا حدودی به علت مشکلات گوارشی و همچنین به غذاهایی که حساس هستید بستگی دارد. اما در اینجا چند دستورالعمل کلی وجود دارد که بهتر است آنها را بخاطر داشته باشید:
- برای جلوگیری از نفخ ، گاز و اسهال به تدریج فیبر بیشتری به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- غذاهای غنی از فیبر به میزان عمده ای به مدفوع شما می افزایند ، که به تنظیم هضم کمک می کند.
- در طول روز چندین وعده غذایی کوچک بخورید تا از انقباضات روده ای ناگهانی که باعث وعده های غذایی بزرگ می شود جلوگیری کنید.
تاثیر رعایت بهداشت بر هضم بهتر غذا
همیشه پس از استفاده از دستشویی و قبل از خوردن غذا یا تهیه آن، دستان خود را کاملاً با صابون و آب گرم بشویید. این کار کمک می کند تا از انتقال باکتری های بالقوه خطرناک به مواد غذایی جلوگیری کنید.
اگر اسهال باعث درد یا خارش می شود ، برای تمیز کردن ناحیه مقعد سعی کنید از حوله های پاک کننده بدون الکل (صابون های زبر) استفاده نکنید. با پوشیدن لباس زیر نخی و لباس های گشاد و راحت که هوا را از خود عبور می دهند ، پوست را خشک نگه دارید.
همیشه خود را هیدراته نگه دارید، اما با احتیاط بنوشید
آب برای سلامتی و عملکرد طبیعی روده ضروری است. آب همچنین به نرم شدن مدفوع و دفع بهتر آن کمک می کند. اگر فکر می کنید این ها مشکلات گوارشی شما را تحریک می کنند از نوشیدن نوشیدنی هایی مانند قهوه یا نوشابه خودداری کنید.
هنگام بروز اسهال ، نوشیدن مایعات زیاد برای جلوگیری از کمبود آب بدن مهم است. آب و نوشیدنی های ورزشی (که جایگزین مواد معدنی از دست رفته به نام الکترولیت هستند) گزینه های خوبی هستند. کافئین و الکل می تواند کمبود آب بدن را تشدید کند.
مصرف مایعات را در هوای گرم و هر زمان که بدنتان در حال تعریق است، مانند ورزش کردن، افزایش دهید.
بسیاری عالی بود. ممنونم .