سوزش مقعد؛ علت و درمان خانگی سوزش بعد از دفع + هنگام مدفوع

احساس سوزش مقعد یا سوختن در راست روده یک علامت درد شایع اما اغلب آزاردهنده است که توسط بسیاری از زنان و مردان تجربه می شود. این احساس، از تحریک خفیف تا ناراحتی شدید، میتواند ناشی از دلایل مختلفی باشد و به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد.

اذیتی که این عارضه با خود به همراه دارد موجب سوالات مختلفی برای بیماران میشود، اما درک علل زمینه‌ ای برای مدیریت و تسکین سوزش ضروری است.

در این مقاله از کلینیک زارعی سعی داریم تمامی جنبه های سوزش مقعد و عرق سوز شدن آن را بررسی کنیم. از عادات غذایی گرفته تا شرایط پزشکی مانند بواسیر یا شقاق مقعدی، این بررسی جامع با هدف ابهام زدایی از موضوع به همراه راهبردهای پیشگیری و درمان میباشد.

علت احساس سوزش در مقعد

سوزش مقعد ممکن است به دلیل علت‌ های مختلفی از جمله عفونت، التهاب، تحریک و یا آسیب درونی و خارجی رخ دهد. برخی از علل شایع سوزش مقعد عبارتند از:

• شستشوی نامناسب مقعد
•  یبوست
• دیابت
• عفونت قارچی
• ترشحات بیش از حد غده پروستات
• تغذیه نامناسب

در موارد نادر این عارضه میتواند نشانه ای از پروکتیت یا آنوسیت باشد. سایت پزشکی معتبر ncbi.nlm.nih.gov در این باره میگوید:

Anorectal symptoms consistent with proctitis and anusitis include bloody or purulent discharge and pain on defecation, digital exam or during anal intercourse and pruritus as a common complaint in anusitis.

علائم آنورکتال منطبق با پروکتیت و آنوسیت شامل ترشحات خونی یا چرکی و درد در هنگام اجابت مزاج، معاینه دیجیتالی یا در حین مقاربت مقعدی و خارش به عنوان یک شکایت رایج در آنوسیت است.

دلایل دیگر آن که بسیار هم شایع بوده عبارتند از:

شقاق مقعد

بریدگی ها یا ترک های ریز در پوست حساس مقعد به عنوان شقاق مقعدی شناخته می شود. شقاق می تواند دلیلی برای احساس سوزش یا درد در ناحیه مقعد باشد. همچنین گاهی اوقات ممکن است خونریزی مقعدی داشته باشد، که عمدتاً هنگام دفع مدفوع اتفاق می افتد. (همچنین بخوانید: علت ایجاد شقاق مقعد)

علائم شقاق مقعد:

• بریدگی یا ترک بر روی پوست مقعد
• برآمدگی پوست مقعد در اطراف پارگی
• احساس سوزش یا درد شدید در نزدیکی مقعد، به ویژه هنگام دفع مدفوع.
• خون در مدفوع یا روی دستمال توالت پس از پاک کردن
• خارش در ناحیه مقعد

مطلب پیشنهادی: لیزر شقاق درمان قطعی

بواسیر یا هموروئید

تورم یا التهاب وریدهای ناحیه مقعد به عنوان بواسیر یا هموروئید یا انبوه شناخته می شود. این یک بیماری بسیار شایع است و در 3 نفر از 5 نفر دیده می شود.

علائم بواسیر عبارتند از:

• درد مقعدی هنگام دفع مدفوع
• خارش، ناراحتی و درد شدید (حتی ثابت) مقعد
• توده هایی که در نزدیکی مقعد احساس می شوند. توده ها اغلب خارش دار هستند و حتی می توانند آسیب ببینند.
• ترشح چرک از مقعد
• خون در مدفوع یا روی دستمال توالت پس از پاک کردن

مطلب پیشنهادی: لیزر هموروئید و درمان بواسیر بدون جراحی

سوزش مقعد به دلیل یبوست

یبوست حالتی است که فرد کمتر از سه بار در هفته مدفوع می کند. سپس فرد مدفوع سختی نیز انجام می دهد که باعث درد و دردسر زیادی در هنگام نشستن روی صندلی توالت می شود.

علائم رایج یبوست عبارتند از:

• مدفوع سفت و خشک
• درد در ناحیه مقعد هنگام مدفوع
• میل مکرر و مداوم به مدفوع
• نفخ یا گرفتگی در ناحیه شکم

پروکتیت

این وضعیت زمانی رخ می دهد که سوراخ مقعد و اطراف رکتوم ملتهب می شود.

علائم پروکتیت عبارتند از:

• درد هنگام دفع مدفوع
• اسهال مداوم
• خون هنگام دفع مدفوع
• ترشحات مخاطی یا چرک مانند از مقعد
• میل مکرر به مدفوع

بیماری التهابی روده یا IBD

بیماری التهابی روده یا IBD وضعیتی است که منجر به التهاب در دستگاه گوارش می شود. این التهاب در موارد بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سندرم روده تحریک پذیر نیز قابل مشاهده است. علائم شایع IBD عبارتند از:

• اسهال
• همیشه احساس کوفتگی یا خستگی می کنید
• درد یا ناراحتی در شکم
• خون در مدفوع
• کاهش وزن غیرقابل توضیح یا ناگهانی

اسهال

هنگامی که یک فرد به اسهال دچار می شود، مدفوع بیمار رقیق و آبکی است.

اسهال همیشه باعث سوزش مقعد نمی شود. اما افرادی که بیش از حد ناحیه مقعد خود را پاک می کنند و مدفوع زیادی دفع می کنند، ممکن است پوست تحریک شده داشته باشند که می تواند باعث درد مقعد و احساس سوزش شود.

علائم اسهال عبارتند از:

• حالت تهوع
• گرفتگی عضلات
• نفخ
• خون در مدفوع
• احساس نیاز به دفع مدفوع اغلب
• تب

سوزش مقعد و اندومتریوز

آندومتریوز بیماری است که در آن بافت های پوشاننده قسمت داخلی رحم شروع به رشد در خارج از رحم می کنند. رشد بیش از حد می تواند به روده بزرگ بچسبد و باعث درد و سوزش شود.

سایر علائم اندومتریوز عبارتند از:

• احساس سوزش یا درد در ناحیه مقعد
• درد در دوران قاعدگی
• پایین شکم یا گرفتگی قبل از شروع قاعدگی
• جریان دوره سنگین
• درد هنگام رابطه جنسی
• ناباروری

کلامیدیا یا سیفلیس

عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سیفلیس می‌توانند از طریق رابطه مقعدی پخش شوند و می‌توانند منجر به عفونت‌های باکتریایی شوند که می‌توانند باعث تورم رکتوم و ایجاد درد در هنگام مدفوع شوند.

عفونت های مقاربتی (STIs) از طریق تماس جنسی محافظت نشده با فردی که قبلاً آلوده شده است گسترش می یابد.

سایر علائم کلامیدیا یا سیفلیس عبارتند از:

• درد در ناحیه باسن
• تورم رکتوم
• سوزش هنگام ادرار کردن
• ترشح از اندام تناسلی
• درد هنگام رابطه جنسی

زگیل تناسلی یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

فردی که از ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papilloma Virus) رنج می برد، اغلب در ناحیه مقعد درد یا سوزش داشته زیرا به زگیل های ناحیه تناسلی مبتلا است. در صورت عدم درمان، ویروس اچ پی وی می تواند باعث سرطان مقعد و دهانه رحم شود. اگرچه، نمی توان آن را به طور کامل درمان کرد. در صورت تشخیص HPV، حتماً به طور منظم برای بیماری های مقاربتی و سرطان آزمایش دهید.

مطلب پیشنهادی: درمان زگیل تناسلی با لیزر روش قطعی

سرطان مقعد یا رکتوم

علائم شایع سرطان مقعد یا رکتوم تورم، درد، سوزش یا احساس سوزش در ناحیه مقعد است. سرطان مقعد یا رکتوم در بیشتر موارد همیشه باعث ایجاد درد در هنگام مدفوع نمی شود، اما در برخی موارد می تواند دلیلی باشد. برخی دیگر از علائم سرطان مقعد یا رکتوم عبارتند از:

• تغییرات ناگهانی در مدفوع
• مدفوع تکه تکه و باریک
• ترشح خون در مدفوع یا روی دستمال توالت
• توده های دردناک در نزدیکی مقعد
• خارش در اطراف مقعد
• ترشح غیر معمول مقعدی
• یبوست یا اسهال منظم
• مدام احساس خستگی می کند
• گاز زیاد یا نفخ
• درد یا گرفتگی مداوم در قسمت تحتانی شکم

سوزش مقعدی در بارداری

سوزش مقعد در دوران بارداری می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:

1. تغییرات هورمونی: هورمون های بارداری می توانند بر سیستم گوارشی تأثیر بگذارند و منجر به تغییر در عادات روده، یبوست و افزایش حساسیت در ناحیه مقعد شوند.
2. افزایش فشار روی ناحیه لگن: رحم و جنین در حال رشد می توانند به ناحیه لگن از جمله راست روده و مقعد فشار وارد کنند که منجر به ناراحتی، تحریک و سوزش مقعد می شود.
3. یبوست: تغییرات هورمونی، عوامل رژیم غذایی و فشار از رحم در حال رشد می تواند به یبوست در دوران بارداری کمک کند. زور زدن در حین حرکات روده می تواند ناحیه مقعد را تحریک کرده و باعث احساس سوزش شود.
4. بواسیر: هموروئید وریدهای متورم و ملتهب در راست روده یا مقعد است که در دوران بارداری به دلیل افزایش فشار روی ناحیه لگن و تغییرات هورمونی شایع است. هموروئید می تواند باعث خارش، سوزش و درد در ناحیه مقعد شود.
5. مشکلات گوارشی: بارداری همچنین می تواند شرایط گوارشی از قبل موجود مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری التهابی روده (IBD) یا سایر اختلالات گوارشی را تشدید کند که ممکن است باعث سوزش و ناراحتی مقعد شود.
6. عفونت: در برخی موارد، سوزش مقعد در دوران بارداری ممکن است به دلیل عفونت هایی مانند عفونت های مخمری، عفونت های باکتریایی یا عفونت های مقاربتی باشد که بر ناحیه مقعد تأثیر می گذارد.
7. تحریک پوست: اصطکاک، رطوبت، یا تحریک ناشی از لباس، محصولات بهداشتی، یا پاک کردن بیش از حد می تواند باعث تحریک پوست و سوزش در ناحیه مقعد شود.
   مهم است که در مورد علائم سوزش مقعدی مداوم یا شدید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید تا علت زمینه ای مشخص شود و درمان مناسب دریافت شود. دکتر شما می تواند راهنمایی هایی را در مورد مدیریت ناراحتی مقعدی در دوران بارداری ارائه دهد و اطمینان حاصل کند که هم سلامت شما و هم سلامت کودک شما محافظت می شود.

روشهای درمان خانگی سوزش مقعدی بعد از دفع یا بدون دفع

برای درمان سوزش مقعد، ابتدا باید علت آن را تشخیص داد. در صورتی که علت سوزش مقعد به عفونت قارچی باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ را تجویز کند. در صورتی که علت سوزش مقعد به هموروئید باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب و یا پیشنهاد کرم‌های ضد بی‌حسی را تجویز کند.

روش‌ های درمان خانگی سوزش مقعدی بعد از دفع یا هنگام مدفوع عبارتند از:

• استفاده از کرم‌ های ضد التهاب و ضد بی حسی: این کرم‌ها حاوی موادی هستند که به کاهش التهاب و سوزش مقعد کمک میکنند.
• مصرف داروهای ضد قارچ: در صورتی که علت سوزش مقعد به عفونت قارچی باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ را تجویز کند.
• مصرف داروهای ضد باکتری: در صورتی که علت سوزش مقعد به عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد باکتری را تجویز کند.
• مصرف داروهای ضد ویروس: در صورتی که علت سوزش مقعد به عفونت ویروسی باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد ویروس را تجویز کند.
• مصرف داروهای ضد آلرژی: در صورتی که علت سوزش مقعد به حساسیت و آلرژی باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد آلرژی را تجویز کند.
• انجام تغییرات در رژیم غذایی: مصرف غذاهای پر فیبر و مایعات بیشتر، جلوگیری از یبوست و تغذیه مناسب می‌تواند به کاهش سوزش مقعد کمک کند.
• استفاده از لوازم شخصی شخصی مانند حوله و لباس به صورت شخصی.
• استفاده از کرم‌ های ضد بی‌ حسی قبل از شروع فعالیت جنسی.

به هر حال، بهتر است با پزشک خود درباره روش درمان مناسب برای شما صحبت کنید.

جلوگیری از سوزش مقعدی

روشهای جلوگیری از این عارضه عبارتند از:

• استفاده از آب و صابون غیر عطری برای تمیزی مقعد
• استفاده از دستمال نرم به جای توالت زبر کاغذی
• استفاده از کرم یا ژل حاوی آلوئه ورا یا روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل، روغن بادام و روغن زیتون برای تسکین سوزش مقعد
• استفاده از لباس های نرم و راحت برای جلوگیری از اصطکاک با پوست مقعد
• اجتناب از استفاده از صابون ها، شامپو ها و محصولات شیمیایی قوی در منطقه مقعد
• اجتناب از خوردن غذاهای تند و حرارتی، الکل و قهوه
• مصرف آب کافی برای جلوگیری از تبخیر و خشک شدن پوست مقعد.