آنوسکوپی یا معاینه مقعدی چیست و چگونه انجام می شود؟

آنوسکوپی Anoscopy یا معاینه مقعد یک روش پزشکی ساده برای معاینه است که می تواند به پزشک کمک کند تا هرگونه ناهنجاری در دستگاه گوارش ، به ویژه در مقعد و راست روده را به طور دقیق تشخیص دهد. برای انجام آنوسکوپی ، پزشک دستگاهی به نام آنوسکوپ را در مقعد بیمار قرار می دهد.

این وسیله معمولاً از پلاستیک (یکبار مصرف) یا فولاد ضد زنگ (استریل پذیر) ساخته شده است. آنوسکوپ باعث می شود تا پزشک داخل کانال مقعد را با جزئیات کامل مشاهده کند.

با آنوسکوپی می توان بیماری هایی که کانال مقعد را درگیر میکنند، تشخیص داد. مانند:

• سرطان
• شقاق یا فیشر– پارگی در بافت داخل یا مقعد 
• بواسیر یا هموروئید (تورم وریدهای اطراف مقعد یا داخل راست روده)
• پولیپ های رکتال

چگونه برای انجام آنوسکوپی آماده شویم؟

قبل از انجام آنوسکوپی، حتما باید مثانه و روده خود را تخلیه کنید. تخلیه مثانه و روده باعث راحتی بیشتر شما در طول عمل می شود. پزشک ممکن است به مراجعه کننده ملین یا انما بدهد تا قبل از انجام آنوسکوپی روده کاملا خالی داشته باشد.

معاینه مقعدی چگونه انجام میشود؟

آنوسکوپ یک لوله توخالی نسبتا سفت است. طول آن بین 3 تا 5 اینچ بوده و عرض آن تقریباً 2 اینچ است. آنوسکوپ یک لوله نوری می باشد که هنگام بررسی با روشن نمودن داخل مقعد، جزئیات آن را به خوبی نمایش می دهد.

قبل از اینکه آنوسکوپ وارد کانال رکتوم شود، از فرد خواسته می شود که لباس زیر خود را در بیاورد و به صورت خمیده بدن خود را در بیاورد. سپس پزشک آنوسکوپ را که مایعی مخصوص چرب شده است ، از طریق رکتوم در پایین دستگاه گوارش قرار می دهد.

در حین قرار دادن آنوسکوپ ، پزشک ممکن است از شما بخواهد عضلات داخلی خود را منقبض کرده و حالتی مانند دفع مدفوع داشته باشید. این کار باعث می شود تا آنوسکوپ به شکل درست در جای خود قرار بگیرد. زمانی که بررسی و مشاهدات پزشک تمام شد، وی به آرامی آنوسکوپ را از مجرای رکتال خارج می کند.

آزمایش های دیگر همراه با آنوسکوپی

یکی از تصمیماتی که دکتر ممکن است بگیرد، این است که آیا نیاز است آزمایشاتی همراه با آنوسکوپی انجام شود یا خیر.

این آزمایشات می توانند شامل موارد زیر باشند:

• معاینه رکتوم دیجیتال یا DRE : این روش معاینه شامل قرار دادن انگشت همراه با دستکش روغن کاری شده از طریق مقعد در راست روده است. این کار با هدف حس کردن هرگونه ناهنجاری داخل مقعد انجام می شود.
• بیوپسی یا نمونه برداری : بسته به نتایج آزمایش آنوسکوپی ، پزشک شما ممکن است بخواهد نمونه کوچکی از بافت کانال رکتوم را برای آزمایشات بیشتر بگیرد.

تفاوت آنوسکوپی و کولونوسکوپی چیست؟

دکتر برای انجام کولونوسکوپی از لوله ای به نام کولونوسکوپ برای بررسی تمام طول روده بزرگ از جمله مقعد، رکتوم و کولون استفاده می کند. این یک روش طولانی‌تر بوده که بیمار قبل از انجام آن نیاز است یک سری آمادگی های قبلی داشته باشد.
کولونوسکوپی ممکن است علائمی از بیماریهای مقعدی را نشان دهد اما برای تشخیص بیشتر بیماری های مقعدی به کار گرفته نمی شود. ممکن است برای تشخیص شرایطی که کل روده بزرگ شما از جمله مقعد شما را تحت تاثیر قرار می دهد مفید باشد.

عوارض آنوسکوپی و خطرات احتمالی

آنوسکوپی معمولاً یک روش بدون درد است و عوارض با خطرات خاصی ناشی از انجام آن گزارش نشده است؛ اما ممکن است هنگام انجام آن احساس فشار یا تمایل به اجابت مزاج داشته باشید. اگر مبتلا به بواسیر باشید، مقدار کمی خونریزی هنگام انجام کار طبیعی است.

فراموش نکنید که آرام باشید و به پزشک خود بگویید هر لحظه چه حسی دارید. در صورت انجام بیوپسی ، ممکن است کمی احساس گزیدگی در کانال رکتوم کنید.

ناراحتی:

معاینه رکتوم می تواند باعث ناراحتی یا درد خفیف شود، به خصوص اگر بیمار در حین عمل مضطرب یا تنش باشد. ارتباط آشکار با پزشک در مورد هر گونه ناراحتی که ممکن است تجربه کنید ضروری است.

خطر آسیب به مقعد:

زمانی که معاینه رکتوم به درستی انجام شود، بعید است که باعث آسیب شود. با این حال، اگر معاینه کننده ملایم نباشد یا از نیروی بیش از حد استفاده کند، خطر کوچکی برای ایجاد پارگی یا آسیب به پوشش رکتوم وجود دارد. این خطر زمانی که معاینه توسط یک متخصص ماهر انجام شود حداقل است.

عفونت به دلیل آنوسکوپی:

در طول معاینه رکتوم، خطر اندکی ورود باکتری به رکتوم وجود دارد که به طور بالقوه می تواند منجر به عفونت شود. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی معمولاً از دستکش های روغن کاری شده و تکنیک های استریل برای به حداقل رساندن این خطر استفاده می کنند.

ناراحتی روانی:

برخی از افراد ممکن است به دلیل ماهیت صمیمی این روش، از انجام معاینه مقعدی احساس خجالت یا اضطراب کنند. برای ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مهم است که به طور موثر ارتباط برقرار کنند، حریم خصوصی بیمار را حفظ کنند و از راحتی و وقار بیمار در طول معاینه اطمینان حاصل کنند.

آنوسکوپی برای تشخیص چه بیماری هایی کاربرد دارد؟

با آنوسکوپی می توان تعدادی از مشکلات دستگاه گوارش و رکتوم را به خوبی تشخیص داد. از جمله:

آبسه مقعد و آنوسکوپی

آبسه توده چرکی است که می تواند باعث تورم و سایر مشکلات در بافت اطراف مقعد شود. آبسه می تواند به دلیل موارد زیر ایجاد شود:

• انسداد غده
• عفونت ناشی از شقاق
• عفونت مقاربتی (STI)
• بیماری التهابی روده (IBD)

IBD شامل کولیت اولسراتیو و بیماری کرون بوده که با التهاب غشای مخاطی دستگاه گوارش مشخص می شود.

حتما بخوانید: راه درمان آبسه مقعدی چیست؟

شقاق مقعدی (فیشر) و آنوسکوپی

شقاق مقعدی شکافی کوچک در بافت اطراف مقعد است که می تواند به دلیل موارد زیر ایجاد شود:

• یبوست
• اسهال مزمن
• کاهش جریان خون

شکاف مقعدی همچنین می تواند پس از زایمان یا در افراد مبتلا به بیماری کرون ظاهر شود. این بیماری را می توان در افراد و هر سنی مشاهده کرد. لازم به ذکر است که این عارضه در نوزادان شایع است.

حتما بخوانید: روش درمان شقاق مقعدی + برای شقاق چی خوبه؟

بواسیر

بواسیر رگهای متورم اطراف یا داخل مقعد و راست روده هستند. که دو نوع هموروئید داخلی و خارجی دارند. این رگها وقتی تحت فشار اضافی قرار می گیرند متورم می شوند و تبدیل به توده های بواسیری می شوند.

بواسیر در خانم های باردار بسیار شایع است و همچنین می تواند به دلیل عفونت یا کشیدگی عضلات اسفنکتر هنگام دفع مدفوع رخ دهد. تورم این رگها در رکتوم میتواند دردناک باشد و در موارد پیشرفته باعث خونریزی شود.

همچنین بخوانید: روش درمان بواسیر

زگیل تناسلی

زگیل های تناسلی معمولا طی مشاهده مستقیم توسط پزشک تشخیص داده می شوند. اما مواردی هم وجود دارد که این زائده ها داخل مقعد بوده که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند. در نتیجه پزشک از آنوسکوپ برای باز کردن دریچه رکتوم و مشاهده زگیل های تناسلی استفاده می کند. علائم زگیل تناسلی معمولا شامل خارش، سوزش و زائده های گوشتی در داخل و خارج از مقعد هستند.

حتما بخوانید: زگیل تناسلی مردان درمان زگیل تناسلی دکتر زگیل تناسلی

پولیپ

پولیپ ها رشد هایی هستند که از پوشش راست روده یا روده بزرگ (کولون) خارج می شوند. معمولاً خوش خیم هستند ، اما برخی از آنها می توانند سرطانی شوند. غربالگری منظم می تواند در جلوگیری از تبدیل شدن مشکل جدی پولیپ بسیار موثر باشد.

سرطان

سرطان میتواند قسمت پایین دستگاه گوارش از جمله مقعد و راست روده را درگیر خود کند. با این حال، سرطان در این ناحیه غیر معمول است و شیوع آن بیشتر در دستگاه گوارش و روده بزرگ می باشد.

پس از معاینه مقعدی چه باید کرد؟

این روش کاملا سرپایی است؛ به این معنی که پس از اتمام کار، شما می توانید به ادامه برنامه روزانه خود برسید. با اتمام معاینه، پزشک می تواند نظر نهایی را بدهد. همچنین نتایج آنوسکوپی مشخص میکند که مراجعه کننده چه کارهایی باید انجام دهد و نیاز به آزمایشات بیشتر دارد یا خیر.