علت خارش مقعد چیست؛ علائم و درمان در مردان،زنان و کودکان

خارش مقعد احساس خارش طولانی مدت یا لحظه ای همراه با سوزش در ناحیه مقعد است که گاهی فرد را مضطرب می کند و بیمار از بیان آن خجالت می کشد. این عارضه‌ی آزاردهنده می تواند به دلیل ساده ای مانند پوشیدن لباس های تنگ بوده یا در مواقع جدی از علائم انواع بیماری ها باشد که در مردان چهار برابر بیشتر از زنان بروز پیدا می کند.

دلایل خارش مقعد

دلایل خارش مقعد غالباً مربوط به مشکلات پوستی یا داخلی است.

مشکلات پوستی ناشی از این عارضه شامل موارد زیر است:

• درماتیت آتوپیک (نوعی اگزما)
• جوش مقعدی
• اصطکاک بیش از حد به ناحیه مقعد ، مانند پاک کردن خشن بعد از اجابت مزاج
• صابون یا مواد شوینده عطری
• عدم توجه به بهداشت کامل بعد از اجابت مزاج
• پسوریازیس

بیماری هایی که می تواند باعث خارش مقعد شود عبارتند از:

• تحریک های ناشی از رطوبت مداوم موجود در ناحیه مقعد در اثر اسهال مکرر، مدفوع آبکی و بی اختیاری مدفوع.
• تورم و التهاب مویرگ ها و رگ های خونی اطراف عضله مقعد می تواند منجر به بواسیر یا هموروئید شود که بسته به نوع بواسیر مستعد خارش مقعد خواهند بود.
• عفونت های انگلی،  مقاربتی، باکتریایی
• شقاق مقعدی پارگی در عضله مقعد است که در اثر فشار زیاد به ناحیه رکتوم به شکل اشکهای کوچکی در پوست اطراف مقعد ایجاد می شود که معمولا باعث خارش و خونریزی در ناحیه مقعد  می شوند و بیشتر از انواع بواسیر تمایل به ایجاد درد دارند.
• تومورهای مقعد
• فیستول مقعدی یک کانال غیر طبیعی از روده بزرگ یا کوچک به سمت پوست اطراف مقعد است که با ترشحات عفونت در اطراف مقعد می تواند خارش های آزار دهنده ای ایجاد کند.

دلایل دیگر شامل مصرف ملین یا داروهای دیگری است که باعث اسهال می شود و برخی از غذاها و خوراکی نیز با این عارضه نیز ارتباط دارند مانند :

• شکلات
• غذاهای ادویه دار و تند
• نوشیدنی های کافئین دار
• گوجه فرنگیها
• میوه های خانواده مرکبات

علائم خارش یا خاریدن مقعد

علاوه بر خارش در ناحیه مقعد ، ممکن است شما نیز علائم زیر را تجربه کنید :

• سوزش
• درد
• قرمزی قابل مشاهده پوست اطراف مقعد
• التهاب
• زخم
• بثورات پوستی
• خونریزی از مقعد
• خون در مدفوع

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

علائم خارش باسن به ندرت یک وضعیت اورژانسی خواهد بود به استثنا در مواردی که خونریزی از روده اتفاق بیفتد . خونریزی ممکن است علامت خونریزی مکرر دستگاه گوارش باشد.

درصورتیکه این عارضه زندگی روزمره شما را مختل کرده و حتی بعد از درمان های خانگی علائم تشدید پیدا کرد حتما به پزشک مراجعه نمایید.

قبل از مراجعه به پزشک شما باید لیستی تهیه نمایید از موارد زیر:

• علائمی که داشته اید حتی مواردی که ممکن است با خارش مقعد بی ارتباط باشد.
• چه مدت است که این علائم را احساس می کنید.
• تمام داروها ، ویتامین ها و مکمل ها همراه با دوزی که مصرف می کنید.
• سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید.

سوالاتی که باید در ذهن داشته باشید هنگام مراجعه به پزشک:

• به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
• آیا این مشکل موقتی است؟
• چه درمانی وجود دارد؟ کدام یک را پیشنهاد می کنید؟
• فکر می کنید نیاز به یک متخصص دارم؟

سوالاتی که پزشک ممکن است از شما در هنگام معاینه بپرسد.

• آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاهی دچار خارش و دیگر علائم می شوید؟
• علائم شما چقدر شدید است؟
• آیا اخیراً در حرکات روده تغییری (مانند اسهال) مشاهده کردید؟
• از چه نوع صابونی یا سایر محصولات روی بدن استفاده می کنید؟
• در صورت بروز چه علائمی، خارش شما تشدید می شود؟
• آیا متوجه تغییرات دیگری در سلامت عمومی خود شده اید؟
• آیا دیگران در خانه علائم مشابهی هستند؟

درمان علت زمینه ای خارش مقعدی

درمان خارش مقعد بستگی به علت آن دارد و باید علت زمینه ای این عارضه درمان شود.

1. اگر خارش ناشی از عفونت باشد، پزشک می تواند برای درمان آن، یک داروی ضد قارچ یا ضد باکتری تجویز کند. پمادهای تجویز شده با دوزهای استروئیدی بالاتر نیز می توانند خارش و التهاب را کاهش دهند.
2. بواسیرهایی که باعث خارش باسن می شوند ممکن است به درمان های تهاجمی مانند رابربند برای کوچک کردن بافت هموروئیدی یا درمان بواسیر با لیزر یا جراحی احتیاج داشته باشند.
3. برای درمان خارش و سوزش ناشی از فیستول مقعدی با جراحی و مسدود کردن کانالی که باعث خروج ترشحات مقعدی بر سطح پوست اطراف مقعد شده است می‌توان خارش و سوزش ناشی از آن را از بین برد.
4. اگر علت خارش باسن، شقاق مقعدی باشد می توان با یک رژیم غذایی پرفیبر و کنترل یبوست از تشدید شقاق مقعدی جلوگیری کرد اما در مواردی که شقاق مقعدی به علت تنگی دریچه‌ی مقعدی ایجاد شده باشد باید با روش های تهاجمی تر مانند درمان شقاق با لیزر و جراحی و برداشتن قسمتی‌از عضله‌ی دریچه‌ای آن بیماری را کنترل کرد و از عوارض آن همچون خارش و سوزش مقعدی پیشگیری کرد.
5. برای کنترل اسهال مزمن می توانید از یک داروی ضد اسهال مانند ایمودیوم استفاده نمایید.
6. اجتناب از غذاها و داروهای شناخته شده برای ایجاد خارش در مقعد نیز می تواند علائم را کاهش دهد.

اقدامات خانگی برای درمان خارش مقعد

برای درمان خارش مقعد در خانه می توانید موارد زیر انجام دهید:

• یکی از سریعترین روش های رفع خارش مقعد استفاده از وازلین است، هنگامی که احساس خارش کردید در آن ناحیه کمی وازلین بمالید سریعا این احساس رفع خواهد شد.
• در هنگام استحمام محل را با آب و یک شوینده ملایم تمیز کنید.
• بعد از اجابت مزاج و حمام کردن، ناحیه مقعد را کاملاً خشک کنید.
• از خراشیدن ناحیه مقعد خودداری کنید.
• از استفاده از محصولات حمام که حاوی عطر یا رنگ هستند ، خودداری کنید زیرا باعث تحریک پوست و یا ایجاد واکنش آلرژیک می شود.
• از کاغذ توالت های نرم استفاده کنید.
• لباس زیر پنبه ای که خیلی تنگ نباشد بپوشید.
• با دستمال مرطوب یا کاغذ توالت مرطوب شده با آب مقعد را تمیز کنید تا از ماندن مدفوع روی پوست مقعد جلوگیری شود.
• می توانید بلغور جو، نمک اپسوم یا یک فنجان سرکه سیب به آب گرم هنگام حمام خود اضافه کنید همچنین نشستن در حمام سیتز بعد از حرکت روده می تواند به کاهش سوزش و خارش کمک کند. همیشه بعد از حمام ناحیه مقعد را به آرامی خشک کنید.
• برای خروج سموم و میکروب‌های خطرناک از مجرای گوارش‌تان روزانه 10 الی 12لیوان آب بنوشید. این کار به کاهش خارش و درد مقعد نیز کمک می کند.
• از کمپرس یخ در ناحیه ای که احساس خارش می کنید استفاده کنید موجب کاهش التهاب می شود.
• اگرچه خاراندن ناحیه مقعد می تواند احساس خارش را تسکین دهد اما باید ار این کار خودداری نمایید زیرا خاراندن باعث آزار پوست و التهاب این ناحیه می شود.
• روغن نارگیل با خاصیت ضد میکروبی، ضدقارچ، و ضد باکتری که دارد، می‌تواند عفونت مقعد را کاهش دهد می توانید مقداری روغن نارگیل گرم شده را اطراف ناحیه‌ی مقعد بمالید تا احساس سوزش و خارش اطراف آن را کاهش دهد.
• آلوئه‌وا با خاصیت تسکین‌دهندگی و آرام‌بخش می تواند  به بهبود التهاب، درد، و خارش ناحیه مقعد کمک کند.
• شیرین‌بیان یکی از درمان‌های خانگی است که برای مراقبت از پوست نیز عالی است. این گیاه دارویی خارش، پسوریازیس، اگزما، سوزش، و قرمزی پوست را درمان می‌کند.

برای درمان خارش مقعد همچنین می توانید چندین کرم های موضعی بدون نسخه خریداری کنید. اینها شامل اکسید روی ، کرم هیدروکورتیزون یا کرم کپسایسین موضعی است.

پیشگیری از خارش مقعد

تصحیح سبک زندگی می تواند به جلوگیری از خارش مقعد کمک کند. روش های پیشگیری شامل موارد زیر است:

• داشتن یک رژیم غذایی سالم و پرفیبر و انجام  ورزش منظم می تواند به تقویت دستگاه گوارش برای جلوگیری از اسهال و بواسیر کمک کند.
• تصحیح عادات بهداشتی مانند خودداری از خراشیدن و تمیز و خشک نگه داشتن  ناحیه مقعد می شود.
• پوشیدن لباس گشاد با الیاف طبیعی و قابل تنفس می تواند تحریک و رطوبت را به حداقل برساند.
• پرهیز از صابون و مواد شوینده با رنگ و عطر