درمان تنگی مقعد + علت و علائم + عکس

تنگی مقعد یکی از مشکلات دردسر ساز در ناحیه نشیمنگاهی است. در برخی از افراد ابتلا به تنگی اسفنکتر های مقعدی باعث یبوست مزمن یا باریک شدن مدفوع می شود. که این عارضه منجر به خارج نشدن کامل مدفوع، ابتلا فرد به عفونت های رکتوم (کانال مقعد) و بیماری های مختلف از جمله شقاق یا فیستول در ناحیه نشیمنگاهی می شود. اگر علت دقیق و علائم ابتلا به این عارضه را بدانید، به راحتی می توانید برای درمان تنگی مقعد خود اقدام کنید.

در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با این عارضه آشنا شوید:

تنگی مقعد چیست ؟

تنگ شدن مقعد که در انگلیسی با اصطلاح پزشکی Anal stenosis شناخته می شود، در حقیقت تنگی خود دریچه نبوده و به تنگ شدن رکتوم که همان کانال مقعد می باشد، گفته می شود. این عارضه در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض جدی و خطرناک شود. این حالت زمانی به وجود می آید؛ عضلات اسفنکتر داخلی رکتوم که وظیفه انقباض و انبساط را بر عهده دارند، باریک شده و در کارایی آنها اختلال بوجود می آید.

تنگی مقعد در نوزادان

متاسفانه طبق آمار معمولا از هر 4000 کودک متولد شده، یکی از آنها به این عارضه دچار است. یا حتی بعضی از کودکان بدون دریچه مقعد متولد می شوند! لازم است بدانید مادران زمانی می توانند به این عارضه پی ببرند که بعد از دو الی سه ماه، نوزاد تازه متولد شده آنها دچار یبوست شده و دفع کاملی ندارد. در این موارد ممکن است به ویتامین های مصرفی نوزاد شک کنند که ربطی به آنها ندارد.

در این هنگام مادر باید سریعا برای رفع مشکل به متخصص آنورکتال یا اطفال مراجعه کند. از علت تنگی مقعد در نوزادان می توان به این مورد اشاره کرد که گاهی لوله انتهایی رکتوم ممکن است تشکیل نشود که به این بیماری آترزی می گویند و در نوزادان مبتلا به تنگی مقعد این کانال خیلی باریک تشکیل می شود.

علت یا دلیل تنگی مقعد

در اکثر موارد، تنگی مقعد با تشکیل اسکار (بهبود یافتن محل یک زخم) مرتبط است که به طور معمول پس از تروما یا عمل جراحی بواسیر رخ می دهد. سایر علل احتمالی تنگی مقعد عبارتند از:

• ناهنجاری مادرزادی
• توده به وجود آمده ناشی از بیماری بواسیر یا هموروئید
• عوارض ناشی از جراحی بیماری هایی مانند فیستول و شقاق
• بیماری های جنسی یا مقاربتی
• عفونت رکتوم
• همچنین ممکن است که این عارضه در اعضا خانواده به ارث برسد.

این وضعیت اغلب به جای اسفنکتر خارجی که فرد می تواند آن را کنترل کند (حالت ارادی دارد)، اسفنکتر داخلی (غیر ارادی) را درگیر می کند.

علائم و نشانه ها

علائم تنگی مقعد ممکن است در ابتدا جزئی به نظر برسند، اما می تواند با گذشت زمان بدتر شوند. آنها عبارتند از:

• یبوست
• درد در هنگام اجابت مزاج
• گرفتگی یا اسپاسم زودگذر مقعد
• مدفوع هایی که باریک هستند و مانند گلوله از هم جدا می شوند.
• مشاهده خون قرمز روشن در توالت بعد از اجابت مزاج.

همچنین بخوانید: علت باریک شدن مدفوع چیست؟

بیماری کرون، که یکی از بیماری التهابی روده بوده، می تواند علائمی ایجاد کند که شبیه تنگی مقعد است. هنگامی که علائم تنگی مقعد ادامه پیدا می کنند، معمولاً نتیجه یک یا چند مورد از دلایل زیر است:

• یبوست یا زور زدن در هنگام اجابت مزاج.
• ایجاد شقاق در کانال رکتوم یا خارج از آن.
• عوارض یکی از روش های جراحی، مانند هموروئیدکتومی.
• تحریک به دلیل اسهال مداوم.
• عفونت رکتوم (راست روده).

درک این نکته حائز اهمیت است که این عوامل به خودی خود منجر به تنگی مقعد نمی شوند، اما ایجاد زائده ای مقعدی مانند گوشت اضافه یا بیماری بواسیر (هموروئید) می تواند.

برای تشخیص تنگی مخرج کدام پزشک مناسب است؟

تشخیص تنگی مقعد نسبتاً ساده است. در بیشتر موارد، این وضعیت با بررسی علائم و سابقه پزشکی فرد، به همراه انجام یک معاینه فیزیکی مختصر توسط پزشک تایید می شود. اما سوال اینجاست که برای تشخیص به کدام دکتر باید مراجعه کرد؟

در این موارد مراجعه به یک پزشک متخصص جراحی یا آنورکتال کمکتان می کند. همانطور که گفتیم، پزشک از یک معاینه انگشتی همراه با دستکش و روغن مخصوص برای بررسی مقعد استفاده می کند. ولی در مواردی که تشخیص سخت باشد، ممکن است یک روشهای پزشکی زیر را برای بیمار تجویز کند:

• ام آر آی MRI
• آنوسکوپی
• کولونوسکوپی
• سیگموئیدوسکوپی

درمان تنگی مقعد

گزینه‌های درمانی غیر جراحی برای تنگی مقعد محدود است، اگرچه مکمل‌های فیبری، نرم‌کننده‌های مدفوع، ملین‌های نرم‌کننده و رژیم غذایی با فیبر بالا ممکن است به نرم شدن مدفوع کمک کنند تا راحت‌تر دفع شود. در نتیجه در کل روشهای جراحی بازخورد موثری دارند که به سادگی انجام می شوند.

روش های طب سنتی

این مشکل تنگی ناشی از اختلال در ماهیچه های اسفنکتر است و اصولا روش های سنتی تاثیری روی آن ندارند. ممکن است فقط افراد بتوانند زمانی که به یکی از بیماری های بواسیر، شقاق یا فیستول دچار هستند، با روش های طب سنتی از پیشرفت عارضه جلوگیری کنند.

عمل جراحی 

گزینه های رایج جراحی عبارتند از:

• آنوپلاستی: از این روش پزشکان برای اصلاح ناحیه نشیمنگاه و رفع تنگی مقعد که به دلیل جراحی پیشین بیماری های دیگر به وجود آمده است استفاده می کنند.

این روش با استفاده از لیزر پرتوان CO2 توسط متخصص جراحی و لیزر انجام می شود.

• اسفنکتروتومی: این روش شامل برش عضله اسفنکتر داخلی برای کاهش فشار و از بین بردن تنگی است. 

لازم به ذکر است که جراحان عمل اسفنکتروتومی را پس از لیزر در نظر میگیرند زیرا لیزر درمانی در کل عوارض کمتری دارد.

مراقبت های بعد از درمان

اگر فردی هستید که تحت درمان با لیزر یا عمل جراحی قرار گرفتید، حتما موارد زیر را رعایت کنید:

• تا ده روز از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
• سعی کنید هر روز دوش بگیرید.
• از نشستن روی ناحیه جراحی شده کاملا خودداری کنید.
• رژیم غذایی حاوی فیبر، غنی و منظم داشته باشید.
• 10 تا 12 لیوان آب در روز بنوشید.
• داروهای تجویز شده پزشک را در زمان مقرر استفاده کنید.