تنگی مقعد چیست؟ این عارضه یکی از مشکلات دردسر ساز در ناحیه نشیمنگاهی است. در برخی از افراد ابتلا به تنگی اسفنکتر های مقعدی باعث یبوست مزمن یا باریک شدن مدفوع می شود. که این عارضه منجر به خارج نشدن کامل مدفوع، ابتلا فرد به عفونت های رکتوم (کانال مقعد) و بیماری های مختلف از جمله شقاق یا فیستول در ناحیه نشیمنگاهی می شود. اگر علت دقیق و علائم ابتلا به این عارضه را بدانید، به راحتی می توانید برای درمان تنگی مقعد خود اقدام کنید.
در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با این عارضه آشنا شوید:
تنگی مقعد چیست ؟
تنگ شدن مقعد که در انگلیسی با اصطلاح پزشکی Anal stenosis شناخته می شود، در حقیقت تنگی خود دریچه نبوده و به تنگ شدن رکتوم که همان کانال مقعد می باشد، گفته می شود. این عارضه در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض جدی و خطرناک شود. این حالت زمانی به وجود می آید؛ عضلات اسفنکتر داخلی رکتوم که وظیفه انقباض و انبساط را بر عهده دارند، باریک شده و در کارایی آنها اختلال بوجود می آید.
تنگی مقعد در نوزادان
متاسفانه طبق آمار معمولا از هر 4000 کودک متولد شده، یکی از آنها به این عارضه دچار است. یا حتی بعضی از کودکان بدون دریچه مقعد متولد می شوند! لازم است بدانید مادران زمانی می توانند به این عارضه پی ببرند که بعد از دو الی سه ماه، نوزاد تازه متولد شده آنها دچار یبوست شده و دفع کاملی ندارد. در این موارد ممکن است به ویتامین های مصرفی نوزاد شک کنند که ربطی به آنها ندارد.
در این هنگام مادر باید سریعا برای رفع مشکل به متخصص آنورکتال یا اطفال مراجعه کند. از علت تنگی مقعد در نوزادان می توان به این مورد اشاره کرد که گاهی لوله انتهایی رکتوم ممکن است تشکیل نشود که به این بیماری آترزی می گویند و در نوزادان مبتلا به تنگی مقعد این کانال خیلی باریک تشکیل می شود.
علت یا دلیل تنگی مقعد
در اکثر موارد، تنگی مقعد با تشکیل اسکار (بهبود یافتن محل یک زخم) مرتبط است که به طور معمول پس از تروما یا عمل جراحی بواسیر رخ می دهد. سایر علل احتمالی تنگی مقعد عبارتند از:
- ناهنجاری مادرزادی
- توده به وجود آمده ناشی از بیماری بواسیر یا هموروئید
- عوارض ناشی از جراحی بیماری هایی مانند فیستول و شقاق (فیستولوتومی، فیشرکتومی، هموروئیدکتومی، برداشتن و انعقاد الکتریکی زگیل مقعد)
- بیماری های جنسی یا مقاربتی
- عفونت رکتوم
- همچنین ممکن است که این عارضه در اعضا خانواده به ارث برسد.
- سوء مصرف ملین
این وضعیت اغلب به جای اسفنکتر خارجی که فرد می تواند آن را کنترل کند (حالت ارادی دارد)، اسفنکتر داخلی (غیر ارادی) را درگیر می کند.
علائم و نشانه ها
علائم تنگی مقعد ممکن است در ابتدا جزئی به نظر برسند، اما می تواند با گذشت زمان بدتر شوند. آنها عبارتند از:
- یبوست
- درد در هنگام اجابت مزاج
- گرفتگی یا اسپاسم زودگذر مقعد
- مدفوع هایی که باریک هستند و مانند گلوله از هم جدا می شوند.
- مشاهده خون قرمز روشن در توالت بعد از اجابت مزاج.
همچنین بخوانید: علت باریک شدن مدفوع چیست؟
بیماری کرون، که یکی از بیماری التهابی روده بوده، می تواند علائمی ایجاد کند که شبیه تنگی مقعد است. هنگامی که علائم تنگی مقعد ادامه پیدا می کنند، معمولاً نتیجه یک یا چند مورد از دلایل زیر است:
- یبوست یا زور زدن در هنگام اجابت مزاج.
- ایجاد شقاق در کانال رکتوم یا خارج از آن.
- عوارض یکی از روش های جراحی بواسیر، مانند هموروئیدکتومی.
- تحریک به دلیل اسهال مداوم.
- عفونت رکتوم (راست روده).
درک این نکته حائز اهمیت است که این عوامل به خودی خود منجر به تنگی مقعد نمی شوند، اما ایجاد زائده ای مقعدی مانند گوشت اضافه یا بیماری بواسیر (هموروئید) می تواند.
برای تشخیص تنگی مخرج کدام پزشک مناسب است؟
تشخیص تنگی مقعد نسبتاً ساده است. در بیشتر موارد، این وضعیت با بررسی علائم و سابقه پزشکی فرد، به همراه انجام یک معاینه فیزیکی مختصر توسط پزشک تایید می شود. اما سوال اینجاست که برای تشخیص به کدام دکتر باید مراجعه کرد؟
در این موارد مراجعه به یک پزشک متخصص جراحی بیماریهای مقعد یا آنورکتال کمکتان می کند. همانطور که گفتیم، پزشک از یک معاینه انگشتی همراه با دستکش و روغن مخصوص برای بررسی مقعد استفاده می کند. ولی در مواردی که تشخیص سخت باشد، ممکن است یک روشهای پزشکی زیر را برای بیمار تجویز کند:
- ام آر آی MRI
- آنوسکوپی
- کولونوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی
درمان تنگی مقعد
گزینه‌های درمانی غیر جراحی برای تنگی مقعد محدود است، اگرچه مکمل‌های فیبری، نرم‌کننده‌های مدفوع، ملین‌های نرم‌کننده و رژیم غذایی با فیبر بالا ممکن است به نرم شدن مدفوع کمک کنند تا راحت‌تر دفع شود. در نتیجه در کل روشهای جراحی بازخورد موثری دارند که به سادگی انجام می شوند.
روش های طب سنتی
این مشکل تنگی ناشی از اختلال در ماهیچه های اسفنکتر است و اصولا روش های سنتی تاثیری روی آن ندارند. ممکن است فقط افراد بتوانند زمانی که به یکی از بیماری های بواسیر، شقاق یا فیستول دچار هستند، با روش های طب سنتی از پیشرفت عارضه جلوگیری کنند.
عمل جراحی
گزینه های رایج جراحی عبارتند از:
- آنوپلاستی: از این روش پزشکان برای اصلاح ناحیه نشیمنگاه و رفع تنگی مقعد که به دلیل جراحی پیشین بیماری های دیگر به وجود آمده است استفاده می کنند.
این روش با استفاده از لیزر پرتوان CO2 توسط متخصص جراحی و لیزر انجام می شود.
- اسفنکتروتومی: این روش شامل برش عضله اسفنکتر داخلی برای کاهش فشار و از بین بردن تنگی است.
لازم به ذکر است که جراحان عمل اسفنکتروتومی را پس از لیزر در نظر میگیرند زیرا لیزر درمانی در کل عوارض کمتری دارد.
مراقبت های بعد از درمان
اگر فردی هستید که تحت درمان با لیزر یا عمل جراحی قرار گرفتید، حتما موارد زیر را رعایت کنید:
- تا ده روز از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- سعی کنید هر روز دوش بگیرید.
- از نشستن روی ناحیه جراحی شده کاملا خودداری کنید.
- رژیم غذایی حاوی فیبر، غنی و منظم داشته باشید.
- 10 تا 12 لیوان آب در روز بنوشید.
- داروهای تجویز شده پزشک را در زمان مقرر استفاده کنید.
روشهای تشخیص
تنگی مقعد وضعیتی است که در آن دهانه مقعد باریک شده و دفع مدفوع را دشوار می کند. این عارضه می تواند توسط عوامل مختلفی از جمله بافت اسکار ناشی از جراحی های قبلی، التهاب یا اسپاسم عضلانی ایجاد شود.
برای تشخیص تنگی مقعد، پزشک معمولا یک معاینه فیزیکی انجام داده و در مورد علائم بیمار سوال می کند. آنها همچنین ممکن است از یک پروکتوسکوپ، یک ابزار کوچک با نور و دوربین، برای بررسی داخل مقعد و راست روده استفاده کنند.
سایر آزمایشاتی که ممکن است برای تشخیص تنگی مقعد استفاده شود عبارتند از:
- مانومتری آنورکتال: این تست فشار و عملکرد عضلات مقعد و رکتوم را اندازه گیری می کند.
- سونوگرافی مقعد: این تست تصویربرداری از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از کانال مقعد و بافت های اطراف آن استفاده می کند.
- کولونوسکوپی: این روش به پزشک اجازه می دهد تا کل کولون و رکتوم را با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف پذیر با یک دوربین در انتهای آن معاینه کند.
- بیوپسی: ممکن است یک نمونه بافت کوچک از کانال مقعد گرفته شود تا هرگونه ناهنجاری یا التهاب بررسی شود.
- ام آر آی یا سی تی اسکن: این تست های تصویربرداری می توانند تصاویر دقیق تری از کانال مقعد و ساختارهای اطراف ارائه دهند.
در برخی موارد، پزشک ممکن است یک معاینه رکتوم دیجیتالی را نیز انجام دهد که در آن انگشت دستکش دار و روغن کاری شده را وارد مقعد می کند تا هرگونه ناهنجاری را احساس کند.
در صورت مشاهده علائم تنگی مقعد، مانند مشکل در دفع مدفوع، درد یا ناراحتی در حین اجابت مزاج، یا خونریزی از مقعد، باید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع می تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از عوارض کمک کند.
درود وقت شما بخیر. من پارسال عمل هموروئید داشتم و پس از اون دچار تنگی مقعد شدم. برای درمان شما چه روشی رو پیشنهاد میکنید؟ چون خیلی یبوست میشم و اذیتم میکنه
سلام شما خوب شدید؟
سلام وقت بخیر .من چندسالی است که دچار تنگی مقعد هستم ودر اطراف مقعدم گوشت اضافه در آمده ایا میشه توسط لیزر اون رابرداشت .ضمنا از عمل جراحی خیلی میترسم .ایا میشه تنگی آن راهم درمان کرد.ممنونم از راهنماییه شما.
سلام دوست عزیز بله با لیزر به راحتی قابل درمان است. ابتدا باید معاینه شوید تا پزشک تشخیص دهند.
اون گوشت اضافه نیست رودتون هست که بیرون اومده و باید جراحی بشه احتمالا و بیاد داخل مقعدتون
من رابطه مقعدی داشتم و یکی دو بار نبوده الان میخام راهی بهم بدین که مقعدو تنگ کنم
باید معاینه شوید
ببخش شمام فک کنم مث من هستین.علائم تنگی مقعد چی دارین شما؟؟
سلام. من پارسال عمل هموروئید داشتم و پس از اون دچار تنگی مقعد شدم. برای درمان شما چه روشی رو پیشنهاد میکنید؟ چون خیلی یبوست میشم و اذیتم میکنه
درضمن سیگارم میکشم
سلام دوست عزیز جراحی با چه روشی انجام دادید؟
سلام وقتتون بخیر من یه زگیل کوچیک توی دهانه بیرونی مقعدم دارم والان دچارتنگیه مقعد شدم هنگام دفع درد سوزش وخونریزی شدید دارم مدفوعم خیلی باریک شده وهنگام دفع اینقد دردش زیاده مه نزدیکه غش کنم
سلام من ۲سالی هست روده هام حالت چسبندگی داره و نفخ زیاد داره و برايه دفع مدفوع اذیت میشم جوری که دچار سرگیجه درحدبیهوشی میرم و همش اسید معده دارم گاهی وقتم حالت تهوع معدمو بررسی کردم میکروب معده و ورم معده داشتم اما روده هامونمیدونم چشه
اندوسکپی روده انجام بدین احتمال بیماری کرون هست
بعد از عمل فیستول مقعد دچار تنگی شدید مقعد شدم آیا طبیعی هست یا باید به پزشک مراجعه کنم؟
سلام دوست عزیز خیر به هیچ عنوان طبیعی نیست باید سریعا به جراح عمومی مراجعه کنید.
با سلام و احترام
بنده دچار یبوست و همورویید هستم و برای دفع دچار مشکل بودم به همین خاطر از دست کمک می‌گرفتم الان حتی با کمک دست هم دیگه نمیتونم عمل دفع رو انجام بدم و به دکتر مراجعه کردم، ایشون گفتن با درمان همورویید باید عضلات کف لگن که تنبل شده، تقویت بشه اما متاسفانه دستگاهی توی شهر ما موجود نیست.
میخواستم بدونم آیا واقعا این مشکل من درمان میشه؟
با سلام وقت بخیرو شادی
بند حدوا یکسالی هست درد مقعد دارم
الان چند ماهی هست هم سوزش و خونریزی دارم
یبوست ندارم ولی ب سختی دستشویی میرم
چکار میتونم کنم ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام من سه سال پیش شوهرم برای کم شدن درد بدنم بهم شربت متادول داد
بعداز اون دچار یبوست خیلی شدید شدم
تا اینکه مادرم بهم گفت با وارد کردن آب از طریق شیلنگ مدفوع رو تکه تکه کن تا بیرون بیاد
همینطور هم شد .
ولی از اون موقه تا حالا راحت دفع ندارم
مدفوعم باریک شده
گاز روده ام هم زیاد شده
خیلی اذیت میشم
درضمن گاهی اوقات درد وسوزش هم در ناحیه مقعدم دارم
سلام ..من چند سالی میشه دفع ب سختی انجام میدم و گاهی حتی دفع گاز هم با سختی هست …مدفوع هم ب شکل نوار باریک ویریده بریده هست …علتش رو نمیدونم ولی من میوه وفیبر استفاده میکنم حتی مدفوع معمولی هم دفع ش سخت هست برام
سلام وقتتون بخیر . من ۶ روزه عمل هموروئید و تنگی مقعد انجام دادم . با بیهوشی کامل بوده)گفتن لیزره اما گویا سنتی عمل کردن . الان درد شدید دارم موقع دفع . به حدی که گریه میکنم .مترونیدازول و نوافن دادن ، داروهامو خوردم و تقریبا نصف شده . تو لگن آب گرم هم یه مقدار نخ بخیه افتاده بود . آیا بخیه پاره شده و دردم از اونه ؟